Taal: alleen kaaskoppen kennen krullen
Onlangs kwam er familie uit Canada op bezoek. De man, die pas sinds vijf jaar op het overzeese continent woont, probeerde een sudoku in te vullen. Zijn vrouw, die al bijna haar hele leven inwoner van Canada is, hielp haar echtgenoot.
Toen de puzzel na veel geploeter eindelijk was opgelost, zette de man er een krul doorheen. Waarop de vrouw hem met gefronste wenkbrauwen aankeek. Ze vroeg zich af waarom er zo’n gekke krabbel door een opgeloste puzzel moest.
De vrouw, die juf is, kende de krul niet, zo bleek. Als zij toetsen nakijkt, zet ze een „check mark” bij een goed antwoord, een vinkje. Arme kinderen, dacht ik toen we de kwestie bespraken. Een schoolloopbaan zonder krullen, dat lijkt me maar niets.
Na raadpleging van de Wikipediapagina ”Goedkeuringskrul” ontdekte ik dat het teken een typisch Nederlands verschijnsel is. Alleen kaaskoppen en inwoners van voormalige koloniën van het koninkrijk der Nederlanden worden blij van een krul op een nagekeken repetitie. Zelfs Nederlandstalige Belgen verblikken of verblozen niet bij het zien van krullen.
„De krul kwam waarschijnlijk op in Nederland in de 19e eeuw. Vermoedelijk ontstond het als een snel geschreven g”, weet Wikipedia. Die letter zou staan voor ”goed” of ”gezien”.
Het vinkje dat internationaal wordt gebruikt om aan te geven dat iets goed of gezien is, kent veel oudere papieren. Al in 1531 moesten Nederlandse raadsheren van keizer Karel V stukken ondertekenen met een v, vertelde hoogleraar nieuwe geschiedenis Hugo de Schepper van de Radboud Universiteit Nijmegen ooit in NRC. Volgens hem komt het v’tje van het Latijnse woord vidit, dat ”heeft gezien” betekent.
In een maatschappij die in toenemende mate internationaal georiënteerd is, lijkt het me goed om een lans te breken voor het behoud van de krul. Kunnen we het ding niet als immaterieel erfgoed benoemen, of zo? Mijns inziens is een krul veelzeggender dan een vinkje – warmer, complimenteuzer.
Aan een krul kun je ook vrij nauwkeurig de persoonlijkheid en gemoedsgesteldheid van een leerkracht aflezen. Zo’n hoekig krulletje verraadt stress en een kort lontje. Een frivole krul met prachtige rondingen verklapt opgewektheid en enthousiasme.
Best zwaarwegende redenen om de krul niet in te wisselen voor het kille vinkje, lijkt me zo.
Redacteur Chris Klaasse bespreekt een taalkwestie. Reageren? chris@rd.nl
