Dat de gesprekken ook daadwerkelijk van start zullen gaan, valt nog te bezien. Eind vorige maand kondigde zowel Brussel als Teheran ook al een onderhoud tussen Iraanse en Europese onderhandelaars aan. Zij zouden elkaar in de Belgische hoofdstad treffen om te proberen het échte overleg in Wenen weer vlot te trekken. Die ontmoeting werd echter op de valreep afgeblazen. De partijen gaven elkaar om het hardst de schuld van het afzeggen van de afspraak.

Om de verwachtingen van de nieuwe overlegronde in Wenen enigszins te temperen, zetten de deelnemende landen op voorhand niet al te hoog in. Onder voorzitterschap van de Europese Unie willen de diplomaten bereiken dat Iran zich weer aan de afspraken uit het ‘oude’ atoomakkoord van 2015 zal houden. Tevens zullen de partijen een poging doen de Verenigde Staten weer aan de onderhandelingstafel te krijgen. De Amerikaanse president Donald Trump zegde in 2018 de nucleaire deal met Teheran op omdat de Islamitische Republiek zich niet aan de afspraken hield.

Hoewel de VS de afgelopen weken behoorlijk harde taal richting Iran hebben gebezigd, is het zeker niet uitgesloten dat de Amerikanen weer tot rechtstreeks overleg bereid zullen zijn. Dat strookt ook met het beleid van president Joe Biden, die bij herhaling heeft verklaard dat hij maximaal op diplomatieke middelen wil inzetten om dit conflict op te lossen.

Veel moeilijker zal het zijn om Iran tot concessies te dwingen. De afspraken uit het akkoord van 2015 zijn hopeloos achterhaald. Teheran heeft inmiddels veel meer uranium verrijkt dan was afgesproken, en ook ver boven het toegestane niveau. De inzet van de EU om Iran weer aan de overeenkomst van destijds te binden, lijkt dan ook een illusie. Dat zou betekenen dat de Iraniërs een fors deel van hun opgebouwde nucleaire capaciteit zullen moeten ontmantelen.

De praktijk laat al heel lang precies het tegenovergestelde zien. De Iraanse opwerkingscapaciteit nadert een punt dat dicht in de buurt komt van het niveau dat nodig is om een atoombom te produceren. Internationale inspecties worden maar mondjesmaat toegestaan – en al helemaal niet op plaatsen waar volgens westerse inlichtingendiensten aan de ontwikkeling van kernwapens wordt gewerkt.

Teheran zal hooguit in Wenen vanuit de opgebouwde status quo verder willen praten. De vraag is intussen of Iran wel écht wil onderhandelen. Tot nu toe volgen de ayatollahs vooral een vertragingstactiek.