Voor

Stel: je hebt 10.000 euro op de bankrekening staan. Daarmee wil je de wereld helpen. Maar je kunt het geld maar één keer besteden. Moet je het in zonnepanelen of een warmtepomp investeren of in energiebesparing, bijvoorbeeld isolatie van je huis?

Wat pleit voor duurzame energie opwekken is dat het uiteindelijk toekomstgerichter is. Want met alleen isoleren je er nooit komt. Er blijft altijd energie nodig in je huis, en die moet je dan bij voorkeur duurzaam opwekken.

Een ander argument is dat Nederland binnen Europa én wereldwijd sterk achterloopt in het aandeel duurzame energie: dat was volgens Eurostat in 2019 nog maar krap 9 procent van het totale binnenlandse verbruik. Er zijn geografische ‘geluksvogels’ zoals Zweden (56 procent), Noorwegen (75 procent) en IJsland (78 procent), die veel geothermie of waterkracht kunnen inzetten. Maar ook landen die goed vergelijkbaar zijn met Nederland, zijn al verder, bijvoorbeeld Duitsland (17 procent) en Denemarken (37 procent). Conclusie zou voor Nederland zijn: het geld versneld investeren in opwekking van duurzame energie.

Daarbij komt nog een aspect dat pleit voor duurzame energie: de zichtbaarheid van de maatregel. Zonnepanelen bijvoorbeeld vormen een stil getuigenis: voor iedereen is goed zichtbaar dat de schepping je ter harte gaat. Energiebesparing is juist beperkt zichtbaar. Isolatie van je huis, driedubbel glas, een zuinige wasmachine, warmteterugwinning in de industrie: hoe mooi het technisch ook is, als het er eenmaal staat, valt het niemand op, behalve de sticker van het energielabel dat er soms op zit. Het heeft dus minder wervingskracht.

Tegen

Veel energiebesparingsmaatregelen zoals dak- en spouwmuurisolatie bij een oudere woning verdienen zichzelf snel terug, nog sneller dan investeringen in duurzame energieopwekking. Uit puur praktische en economische overweging ligt besparen dus meer voor de hand.

Duurzame energieopwekking vraagt in het algemeen een hoge investering en kent lage verbruikskosten. Voor zonnestralen en wind hoeven we tenslotte niet te betalen. Als je alleen investeert in een prijzige installatie voor duurzame energie en je vergeet vervolgens zuinig te zijn of te isoleren, verkwist je daarmee in feite de duur opgewekte energie. Daarom is de combinatie ”eerst besparen” en ”daarna duurzaam opwekken” erg slim. Bovendien blijft er zo meer duurzame energie beschikbaar voor andere gebruikers. Het voorkomen van verkwisting is een goed argument voor calvinisten van het zuiverste water.

Dus

Voor iedere rechtgeaarde energiespecialist is de Trias Energetica het handboek soldaat. Deze formule leert: eerst besparen, dan duurzaam opwekken en tot slot zo efficiënt en zo schoon mogelijk gebruikmaken van fossiele bronnen.

Zelfs met huis-tuin-en-keukenlogica is dit goed te begrijpen. Eerst zuinig zijn, en dan pas investeren. Of andersom: waarom zou je verspillen wat je met veel kosten en moeite geoogst hebt?

Egbert Klop is directeur van adviesbureau BlueTerra Energy Experts.