Door de atoombom die de Amerikanen 6 augustus 1945 op de Japanse stad Hiroshima gooiden, stierven uiteindelijk 237.062 mensen. „Tien jaar het aantal zelfmoorden in Japan bij elkaar opgeteld levert nog meer slachtoffers op”, constateert Lawrence Spalink.

Spalink is zendingswerker namens de Amerikaanse Christian Reformed Church en woont al sinds 1980 in Japan. Het door het ministerie van Onderwijs naar buiten gebracht gegeven dat het aantal 6- tot 18-jarigen dat suïcide pleegt voor het eerst sinds de registratie ervan in 1974 de 400 passeert, noemt hij „ongelooflijk triest.”

Ook onder vrouwen beneden de 40 steeg het aantal zelfmoorden. Die trend begon in de zomer van 2020 en in oktober dat jaar was het suïcidecijfer onder deze groep zelfs 70 procent hoger dan gebruikelijk. Opmerkelijk detail is dat het totaalaantal zelfmoorden in oktober (2153) hoger lag dan het aantal geregistreerde coronadoden (2087).

Stressreactie

Mogelijke verklaringen voor de grote toename van vrouwen en jongeren die de hand aan zichzelf slaan, zijn volgens professor Michiko Ueda-Ballmer de economische gevolgen van de pandemie, schoolsluiting en mediaberichtgeving over zelfmoorden door beroemdheden. De aan de Waseda Universiteit in Tokio verbonden wetenschapper publiceerde er met enkele collega’s een artikel over in vakblad ”Journal of Public Health”.

Zo zijn vrouwen oververtegenwoordigd in de dienstensector, detailhandel en toerisme; bedrijfstakken die uitzonderlijk zwaar werden getroffen door de pandemie. Veel vrouwen raakten inkomen of hun baan kwijt. Jongeren gingen gebukt onder het feit dat hun school drie maanden lang gesloten was. In de twee maanden na het heropenen van de scholen rapporteerde 72 procent van de ondervraagden syptomen die wezen op een stressreactie. De ‘piekmaand’ oktober verklaart Ueda door de suïcide van een bekende Japanse actrice in september, zo laat ze per e-mail weten.

Mentale mishandeling

Nozomi Brownell geeft met haar man Nathan leiding aan het Green House, een christelijk jongerencentrum in Yokohama, een voorstad van Tokio. Ze denkt dat een van de oorzaken van de toegenomen zelfmoorden onder schooljeugd de pandemie is die ervoor heeft gezorgd dat hun leven zich nu grotendeels online afspeelt. „Het was een enorme last voor de jeugd. Hoewel ze genoten van het spelen van games en sociale media een deel van hun leven zijn, is het een heel ander verhaal wanneer het internet noodgedwongen hun dagelijks leven domineert.”

Brownell noemt het vele online zijn „mentale mishandeling van de jonge geest.” Jongeren worden er volgens haar moe en depressief van en raken mentaal uit balans. Karakter kweek je niet in je eentje achter een beeldscherm, aldus de vrouw. Daarvoor moet je de natuur in en met je handen bezig zijn. „Mensen zijn niet ontworpen om de hele tijd in de cyberruimte te zijn.”

Het „excessieve” online-zijn is inderdaad problematisch, valt Spalink haar bij. Het is volgens hem bekend dat veel zelfmoorden onder jongeren komen door pesten. „Sexting (het sturen van seksueel getinte berichten, foto’s of video’s, BP) en digitaal pesten zijn enorme problemen. Het kan haast niet anders of deze problemen zijn door de pandemie verergerd.”

In kerkelijke kringen komen zelfmoord en pogingen daartoe net zo goed voor, zeggen Brownell en Spalink, ook onder jongeren. Spalink kende een jonge vrouw die zich in april ophing. „Ze had een geschiedenis van omgaan met een klinische depressie. Niemand zag het aankomen.” Volgens Brownell is het in de maatschappij én in de kerk taboe om suïcide ter sprake te brengen. Velen beschouwen het als een „schande.” Ook voelen nabestaanden zich vaak schuldig omdat ze hun geliefden niet van hun daad konden weerhouden.

Preventie

Op Zuid-Korea na kent Japan de hoogste zelfmoordcijfers ter wereld. Door preventie daalde het aantal zelfdodingen jarenlang, maar vorig jaar steeg het suïcidecijfer weer. Dit jaar staat de teller tot en met augustus op 14.325. Dat is hoger dan in diezelfde periode vorig jaar en het is ook meer dan die periode in 2017 tot en met 2019.

Tussen 2011 en 2020 beroofden in Japan meer dan 240.000 mensen zich van het leven. Inderdaad, meer dan het aantal doden door de atoombom op Hiroshima in 1945. Nathan Brownell zegt zelfs dat dit cijfer nog aan de lage kant is. Sommige Japanse psychologen gaan er volgens hem vanuit dat het daadwerkelijke getal misschien wel twee à drie keer zo hoog ligt. Autoriteiten zouden bij het vaststellen van de doodsoorzaak geregeld de waarheid geweld aandoen om getroffen families niet op te zadelen met schaamte en een stigma.

Hebt u hulp nodig? Dan kunt u contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0900 0113 (24 uur bereikbaar) en 113.nl.