De Hoop Scheffer: Niet zonder de VS
Hij is bijna een jaar in functie als secretaris-generaal van de NAVO. Jaap de Hoop Scheffer groeide in zijn internationale rol. Maar niet zonder de Amerikanen.
Zijn medewerkers vinden dat hij alweer naar de volgende afspraak moet, maar de NAVO-baas knoopt nog een paar minuten aan het gesprek met Nederlandse journalisten. In een zaal zonder ramen ergens in het sombere Brusselse hoofdkwartier van het bondgenootschap was hij vrijdag op zijn gemak.
De functie van secretaris-generaal van het bondgenootschap zit De Hoop Scheffer als gegoten. Hij reist de halve wereld af, spreekt vloeiend zijn talen. Op het oog beantwoordt hij net zo makkelijk vragen van studenten van de Erasmus Universiteit in Rotterdam als hij een gesprek voert met president Bush in het Witte Huis.
Van Bush heeft hij overigens een hoge pet op. „Het beeld dat van de president wordt neergezet in West-Europese media klopt niet.” De Hoop Scheffer is een atlanticus pur sang. „Een stabiele wereldorde zonder medewerking van de Amerikanen is een utopie.”
De CDA’er leidt het militaire bondgenootschap in een turbulente tijd. Werd er tijdens de Koude Oorlog geen schot gelost en geen militaire actie gevoerd, nu zit de NAVO volop in de ’business’. „Al moeten we een sterkere politierol gaan spelen. De NAVO is niet alleen maar troepenleverancier.”
Er zijn missies in Afghanistan, Bosnië, Kosovo en Irak. Thuis in Brussel heeft De Hoop Scheffer te maken met 26 landen. Inclusief Duitsland en Frankrijk, die wel willen praten maar niet willen doen.
Alles binnen de NAVO is gericht op het vinden van consensus, zegt een hoge diplomaat. Dat valt niet altijd mee. „Amerikanen praten over de problemen in de wereld, terwijl Europeanen over Amerika praten.”
De missie op de Balkan gaat volgende week over in Europese handen. SFOR in Bosnië stopt, EUFOR neemt de zaak over. De NAVO houdt een hoofdkwartier in Sarajevo. „Om te jagen op oorlogsmisdadigers.”
De ISAF-missie in Afghanistan verloopt naar wens. Volgens De Hoop Scheffer is het wel „buitengewoon dringend gewenst” dat de drugsteelt in het land wordt aangepakt. „Boeren alternatieven bieden, laboratoria oprollen; er moet snel een strategie komen.”
Nederland trekt volgend voorjaar zes Apaches-gevechtshelikopters terug uit de Afghaanse hoofdstad Kabul. De Hoop Scheffer heeft daar begrip voor. „De solidariteit binnen de NAVO vraagt erom dat anderen de zaak overnemen.” Hij sprak overigens de hoop uit dat Nederland met provinciale reconstructieteams in Afghanistan actief blijft.
In maart 2005 trekt Nederland 1300 militairen terug uit Zuid-Irak. Er ligt een verzoek bij minister Kamp van Defensie of hij bereid is om mensen te leveren voor de trainingsmissie van de NAVO in Irak.
Kamp verbaasde deze week vriend en vijand door alvast troepen aan te bieden voor een eventuele vredesmissie in de Israëlische regio. Dat zou binnen het verband van de Europese Unie moeten.
De Hoop Scheffer is het niet met de Nederlandse minister eens. „Pas als er een vredesakkoord is tussen Israël en de Palestijnen en beide partijen vragen om een vredesmacht, kan die ernaartoe. De NAVO is dan eerder in beeld dan de EU. Dit vanwege de Amerikaanse deelname aan de NAVO. Wij zitten hier iedere dag met de Amerikanen aan tafel.”