De vastgezette tweet op het Twitteraccount van de Amerikaanse bestseller­auteur en conservatief politiek commentator Ben Shapiro luidt: „Feiten geven niets om je gevoelens.”

Klopt het inderdaad dat feiten niets om onze gevoelens geven? Of zijn er ook nog andere opties? Friedrich Schleiermacher had een antwoord dat Shapiro (en orthodoxe christenen) niet op prijs stellen. De vader van de liberale theologie deed vrij weergegeven de klinkende bewering: onze gevoelens geven niets om feiten. Ware religie wordt volgens Schleiermacher bereikt wanneer christenen het gevoel hebben dat ze het oneindige ervaren. Ervaring gaat dus boven rationele overtuigingen.

Schleiermachers theologie bracht hem ertoe een subjectivisme aan te hangen dat griezelig veel lijkt op onze postmoderne cultuur. Religie kan volgens hem verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de persoon. Door niet langer uit te gaan van overeengekomen normen over waarheid en leugen, feit en fictie, kan de ervaring per persoon verschillen.

Serieuze vragen

Dit roept serieuze vragen op voor christenen. Kunnen we de ervaring boven feiten verheffen en orthodox blijven? Wat hebben feiten en gevoelens met de prediking te maken? Is er goed nieuws voor twijfelaars als onze gevoelens de ultieme norm zijn? Ik probeer die drie vragen te beantwoorden.

Ik betoog dat feiten onze gevoelens produceren. Met een zinspeling op Luthers uitspraken over de relatie tussen geloof en werken, is het nadrukkelijke antwoord van de Schrift dat alleen feiten onze leidraad behoren te zijn. Maar die feiten staan nooit op zichzelf. Zij zijn bedoeld om gevoelens van afhankelijkheid en vreugde in God op te roepen door Christus.

God is een God van waarheid, in Wie geen leugen is. We kunnen er daardoor zeker van zijn dat feiten bestaan – we hoeven niet om te komen in scepsis. De profeten en apostelen kondigden vrijmoedig de feiten aan van Gods oordeel, verlossing en toekomstige voleinding. Op geen enkel moment laten de boodschappers van God beslissingen van eeuwige betekenis over aan het oordeel van hun toehoorders. Petrus verkondigde met Pinksteren dat de gekruisigde Jezus inderdaad de Zoon van God is. Een ongemakkelijk feit voor zijn publiek. De enige passende reactie was bekering en zich laten dopen (Handelingen 2:38). Paulus roept in Romeinen 3:4 uit: „God zij waarachtig, maar alle mens leugenachtig.” God is de maatstaf voor de waarheid en alles wat met Zijn waarheid overeenkomt, is een feit

IJdel

Te vaak kiezen nieuwszenders, onderzoekers, zelfs theologen, welke feiten, of ”alternatieve feiten”, ze willen benadrukken. Predikers doen dit wanneer ze delen van de Schrift negeren die misschien niet in overeenstemming zijn met hun persoonlijke overtuigingen of die controverse in hun gemeenten kunnen veroorzaken. Christenen zouden echter het meest toegewijd moeten zijn aan feiten, en voorgangers zouden het minst beïnvloed moeten worden door menselijke meningen.

De prediking is echter ijdel zonder feiten. Als er geen waarheid is, is er geen gezaghebbende boodschap om te verkondigen. Die prediking wordt dan therapeutisch. Maar de wereld heeft geen behoefte aan nog meer motivatiegesprekken. Hij heeft een waarheid nodig die gebonden is aan de feiten van het Woord van God.

Vergeving van zonden hangt af van het roepen van mensen uit hun eigen zondige voorkeuren tot Gods wonderbaarlijke licht. Dit is geen feelgoodbericht. Het druist in tegen elke ingeving van onze zondige natuur. Als we prioriteit zouden geven aan het therapeutische ten koste van het verkondigen van Bijbelse feiten, zou er geen ruimte zijn voor het oproepen tot discipelschap, omdat dat ongemakkelijk zou voelen. Niemand zal echter bereid zijn moeder en vader te verlaten om Christus te volgen, tenzij we weten dat Hij de eeuwige Zoon van God is.

Ook al moeten christenen gevoelens en meningen aan feiten onderwerpen, een veelvoorkomende misvatting is dat het prediken van feiten ten koste gaat van het opwekken van gevoelens. Maar God openbaart feiten in Zijn Woord om ons juist aan te zetten tot aanbidding. Elke theologie die feit en gevoel scheidt, is een valse theologie.

Gevoelens en feiten werken samen omdat onze gevoelens, als ze goed geordend zijn, volmaakt overeenkomen met de waarheid. De Bijbel is daarom rijk aan emotionele taal. Jezus zegt ons dat Hij de schat in ons hart is (Mattheus 6:21). De psalmist zegt: „Verzadiging der vreugde is bij Uw aangezicht” (Psalm 16:11). Het verschil tussen de gevoelens die voortkomen uit het liefhebben van God en de gevoelens die door Schleiermacher worden beschreven, is dat de gevoelens van de christen geworteld zijn in feiten die groter zijn dan de eigen ervaring. Dit is geweldig nieuws voor degenen van wie hun gevoelens maar al te vaak tot twijfel en wanhoop leiden

Volharding

Ik denk dat Shapiro met zijn tweet op een provocerende manier wil stellen dat onze persoonlijke ervaring niets verandert aan het gegeven dat een feit een feit is. Feiten zijn waar, of we ze nu willen geloven of niet. Als christenen geloven we ook in een objectieve waarheid en dat we feiten kunnen kennen. Zonder het historische feit van een opstanding is onze godsdienst dood. Maar nu zijn onze geloofszekerheid en vereniging met Christus niet gebaseerd op subjectieve gevoelens.

Terwijl wij nog zondaars waren, stierf Christus voor ons (Romeinen 5:8). Het is God Die in ons werkt het willen en werken naar Zijn welbehagen (Filippenzen 2:13). Er is daarom nu geen verdoemenis voor degenen die in Christus zijn (Romeinen 8:1). Zonder deze feiten over het leven, de dood en de opstanding van Christus en de beloofde volharding, zouden we geen echt goede gevoelens kunnen opbrengen. We zouden heen en weer geslingerd worden door de grillen van onze emoties. Maar nu staan we gegrondvest op een onwrikbaar feit dat Hij Die een goed werk in ons begon, dat ook voleinden zal (Filippenzen 1:6).

De auteur doet promotieonderzoek aan het Southern Baptists Theological Seminary.
Bron:

sbts.edu