Na 1 januari verlangt de Rijksoverheid hiervoor mogelijk een vergoeding. Het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) ziet graag dat de ”Regeling Gratis VOG” wordt verlengd. Ze werkt aan een aanvraag daarvoor, samen met de sportkoepel NOC*NSF en de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk.

De VOG maakt duidelijk dat iemand geen strafblad heeft of dat het strafblad geen bezwaar vormt voor het uitoefenen van een bepaalde functie.

De gratis regeling wordt aangeboden door het CIBG, een uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Daaraan zijn voorwaarden verbonden. Zo moet sprake zijn van een preventief beleid, in het geval van een kerk gericht op een veilige gemeente.

Verplicht

De synode van de Protestantse Kerk in Nederland besloot in 2019 dat het aanvragen van een VOG verplicht wordt. De kerk is bezig om dit in de kerkorde vast te leggen, zegt woordvoerder Marloes Nouwens-Keller desgevraagd. In 2022 komt naar verwachting een voorstel daarvoor bij de synode. Er moeten gekwalificeerde vertrouwenspersonen per gemeente of per ring van gemeenten worden aangesteld. „Als gemeenten nu al VOG’s aanvragen doen ze dat omdat ze preventie belangrijk vinden.”

Nouwens kan geen aantallen noemen van gemeenten in de PKN die met VOG’s werken. „Er is geen verplichting dat te melden. Wel krijgt onze dienstenorganisatie geregeld vragen over preventiebeleid en de VOG. Ook hebben we bijna wekelijks mensen aan de telefoon die nadere informatie willen over de vertrouwenspersonen.”

Niet in de rij

„Plaatselijke gemeenten staan niet in de rij om de VOG te omarmen”, is de indruk van dr. Alexander Veerman, predikant van de gereformeerde kerk in Sliedrecht, die geregeld publiceert over huiselijk en seksueel geweld in een religieuze context en op dat onderwerp ook is gepromoveerd. Er hebben maar een paar gemeenten gebruik gemaakt van de gratis VOG’s, schrijft hij op zijn internetblog.

Veerman laat desgevraagd weten dat hij zijn stelling baseert op de internetsite gratisvog.nl van het CIBG. „Als je op de pagina ”Wie is er al toegelaten?” zoekt op het woord ”kerk” krijg je 113 vermeldingen, waaronder sportverenigingen in Nijkerk, Ridderkerk, Nieuwkerk en Kerkrade. Het woord ”protestants” levert 48 zoekresultaten op. Dat is voor mij een indicatie.”

Schijnveiligheid

Waarom kerken blijkbaar niet zo enthousiast zijn, begrijpt Veerman wel. „De VOG vergroot nauwelijks de veiligheid in de plaatselijke gemeente. Alleen als iemand veroordeeld is, wordt een VOG geweigerd. Iedereen die nog niet betrapt is of pas in de eigen gemeente zich schuldig maakt aan misbruik, zal gewoon een VOG krijgen. Als ik om me heen kijk zie ik in de meeste gemeenten dat de strijd tegen misbruik niet echt prioriteit heeft. Kerken die vrijwilligers om een VOG vragen, geven wel een belangrijk signaal af: ze maken werk van een veilige kerk.”

Veerman hoopt dat de VOG’s gratis blijven. „Als de verplichting van VOG’s wordt gekoppeld aan de voorwaarde van het aanstellen van een vertrouwenspersoon en het maken van beleid, dan is dat een mooi instrument om lokale kerken ertoe te bewegen zich in te zetten voor een veilige gemeente.”