Gerritsen zet zijn telescoop bij het hek van een weiland neer. „Nu maar hopen dat alles goed blijft staan, want het waait wel erg hard.” Polder Hattem, op een paar minuten rijden van zijn huis in Zwolle, is bekend terrein voor de vogelaar. Hij is hier zo vaak dat hij het gebied op zijn duimpje kent.

Maandag was hij nog de hele dag watervogels aan het spotten, voor de vaste maandelijkse vogeltelling. Deze woensdagmiddag zijn er niet veel vogels te bespeuren. Daarom zoomt Gerritsen maar even in op een stel koeien, om te laten zien hoe scherp zijn telescoop is. „Zie je dat weiland in de verte? Dat kan ik dus heel dichtbij halen. Kijk maar.” Door het instrument lijkt het inderdaad net of de koeien een meter verderop staan.

Met gereedschap als dit („Ik heb er ongeveer 2500 euro voor betaald”) kan Gerritsen van een paar honderd meter afstand de ringetjes aan de poten van vogels spotten. Hij laat op zijn telefoon een foto zien van een meeuw, gemaakt door de lens van de telescoop. „Kijk eens hoe goed leesbaar zijn ring is? Met de hulp van die letters en cijfers kan ik uitzoeken waar de meeuw vandaan komt. Deze komt uit Wit-Rusland.”

De vogelaar is al zijn hele leven met natuur- en vogelbescherming bezig. Als puber ging hij al op pad om vogels te spotten. Later werd zijn hobby zijn werk. Gerritsen heeft ruim 33 jaar bij de provincie Overijssel gewerkt en daarna nog tien jaar bij Vogelbescherming Nederland. Natuurgebieden in kaart brengen, beleidsadviezen geven aan politici, vogels tellen… Zolang het maar met natuur te maken had.

Nu hij bijna twee jaar met pensioen is, is de vogelaar fulltime bezig met vogels spotten en strijden voor het behoud van de weidevogels. „Dat zijn mijn favoriete vogels. Ik ben iemand van het open landschap, ik voel me niet zo op mijn gemak in bossen.”

Begin dit jaar schreef hij nog een boek over het behoud van de grutto, zijn lievelingsvogel. „Zullen we daar thuis even over doorpraten? Het waait zo hard dat ik je amper kan verstaan.”

Ontroering

In de ruime keuken staan kasten vol boeken over fotografie en vogels. Op tafel ligt zijn eigen exemplaar: ”De hooivogel. Waarom de grutto uit Nederland vertrekt”. Het voorwoord is een column van Martin Bril uit de Volkskrant.

Gerritsen kwam hem ooit tegen in de polder en ontdekte later tot zijn grote verrassing dat de schrijver een column over hem had geschreven, met naam en al. „Lees maar: „De man, hij heet Gerrit Gerritsen zie ik op een label dat aan zijn fototoestel hangt, (…) laat zijn eigen vogelringen zien, helemaal oranje. Hij heeft vogels geringd in Senegal en op IJsland. Soms komt hij ze hier in de uiterwaarden tegen. Dat is het mooiste, je eigen grutto’s.”

De vogelaar heeft de halve wereld over gereisd om de trek van grutto’s in kaart te brengen. Hij vertelt vol vuur over zijn grote liefde. „Ik heb zo veel geweldige dingen ontdekt. Zo kwam ik erachter dat zo’n vogel zijn hele leven bij dezelfde boer in hetzelfde weiland broedt. In de winter vliegt hij naar Senegal, in het voorjaar komt hij terug uit die immense moerassen van West-Afrika en dan weet hij weer feilloos dat ene weiland terug te vinden. Prachtig toch? Ik kan daar eindeloos over vertellen. Het ontroert me bijna.”

Helaas gaat het niet zo goed met de grutto. Dat komt vooral door ons veranderende weidelandschap, legt Gerritsen uit. Vroeger werd er pas rond half juni gemaaid, als de grutto’s klaar waren met broeden. Nu beginnen boeren in een mooi voorjaar eind april al te maaien. „Als de vogels nog op hun eieren zitten, valt er makkelijk om de nesten heen te maaien. Dat doen boeren vaak ook. Maar als de kuikens al uit het ei zijn, gaan ze zelf aan de wandel om insecten te zoeken. En wat doen ze als er een trekker aankomt? Dan rennen ze niet weg, maar blijven ze stokstijf zitten en drukken ze zichzelf tegen de grond. Weg kuikens.”

Gelukkig zijn er veel boeren die graag mee willen werken aan het behoud van de vogels, benadrukt Gerritsen. „Bij de vogelbescherming hebben we een heel netwerk van weidevogelvriendelijke boeren opgebouwd.”

Toch is het ondanks zijn levenslange werk nog niet gelukt om de populatie grutto’s terug op peil te brengen. „Maar we hebben de daling wel af weten te remmen. En ik blijf voor de grutto knokken.”

Nu is het wachten tot zijn lievelingsvogel weer terug is uit West-Afrika. „Als het oud en nieuw is geweest, begin ik al een beetje af te tellen. Dan denk ik: nog zes, zeven weken en dan zijn ze er weer.” Lachend: „Grutto’s spotten hoort gewoon bij me, dat gaat nooit meer over.”