De preken werden uitgegeven onder auspiciën van het Augustijns Instituut dat in 1989 werd opgericht door de Nederlandse Orde der Augustijnen om de werken van Augustinus toegankelijk te maken voor een breed publiek.

Het instituut begon zijn werk in het voormalige klooster Mariënhage in Eindhoven. Vanwege het dalend aantal leden van de orde verhuisde het instituut in 2017 naar Utrecht, waar al een augustijns convent –een afdeling van de orde van de augustijnen– huisde. Momenteel maken dr. Martijn Schrama (77) en dr. Joop Smit (82) deel uit van dit augustijnenconvent, gelegen pal naast de Jacobikerk.

Verdwijnen draagvlak

Toen het Augustijns Instituut werd opgericht telde de augustijnse provincie van Nederland nog ongeveer 150 leden, nu zijn het er nog maar zeventien. Smit erkent dat het religieuze leven in zijn huidige vorm niet aantrekkelijk is voor Nederlandse jongeren. „Het religieuze leven maakt in West-Europa überhaupt een crisis door. De laatste twintig jaar heeft er zich niemand aangemeld.”

Dr. Schrama is met zijn 77 jaar het jongste lid van de augustijnen orde in Nederland, zegt hij. „In andere delen van de wereld is de orde groeiende. In de loop van tien jaar zijn er hier tien kandidaten geweest, van wie er uiteindelijk twee augustijn zijn geworden. Onze instelling wordt gedragen door paters en bewogen leken. Als de orde verdwijnt, verdwijnt ook het draagvlak.”

Is het jammer dat het Nederlandse project van vertalingen nu afgerond is?
Schrama: „We voelen dat we, naarmate we ouder worden, geen energie meer kunnen steken in grote projecten. Daar hoef je niet dramatisch over te doen. We hebben hier geen vaste woonplaats. Enerzijds betreuren we de afronding, maar anderzijds zijn we trots op wat het instituut in de afgelopen jaren voor de toegankelijkheid van het denken van Augustinus in het Nederlands taalgebied heeft betekend.”

Het is volgens hem geen geringe prestatie dat nu alle preken voor het volk in het Nederlands beschikbaar zijn en daarmee het hele prekencorpus als apart genre in Augustinus’ arbeid. „Dat is de bewuste keus van de orde geweest. Juist de preken laten zien hoe pastoraal en spiritueel Augustinus is en niet geconcentreerd is op de dogmatiek. De preken zijn voor velen een eyeopener geweest en hebben ook verbindend gewerkt tussen katholieken en protestanten. Voor een katholiek is God geen concurrent van de mens, maar komt hij in Hem tot zijn ware bestemming, dank zij Zijn genade. We zijn blij dat Augustinus nog steeds ‘hot’ is voor velen. Voor het kerk- en gemeenschapsbewustzijn blijft Augustinus beslist belangrijk en moet ook zijn geluid gehoord worden.”

Voldoening

Drs. Hans van Reisen, vanaf het begin studiesecretaris van het Augustijns Instituut, kijkt met voldoening en dankbaarheid terug op de vele projecten die tot stand zijn gekomen. „We zagen het einde ervan al lange tijd aankomen. We zijn erg blij dat dit grote project over Johannes voltooid kon worden. We hadden nog wel voor tien jaar projecten kunnen maken, maar je hoeft ook niet alles van Augustinus te vertalen. Ik heb aan de orde van de augustijnen een voortreffelijke werkgever gehad. Het heeft hun goede faam opgeleverd, gezien de belangstelling voor de uitgegeven boeken en de groeiende bekendheid over Augustinus.”

Slotconferentie

Het Augustijns Instituut organiseert zaterdag voor de twintigste en laatste keer een studie- en ontmoetingsdag in samenwerking met het theologisch instituut Luce van de Tilburg University. Tijdens de conferentie wordt het derde deel van de traktaten van Augustinus over het Evangelie van Johannes gepresenteerd onder de titel ”De laatste visvangst” (uitg. Damon, Eindhoven). Het boek is de afsluiting van een driedelig project over de traktaten over dit evangelie als onderdeel van Augustinus’ ”preken voor het volk”. De dag met diverse lezingen vindt plaats in het auditorium van het Catharijneconvent, Lange Nieuwstraat 38 in Utrecht.