Corona was een stresstest voor de gezondheidszorg die diepe sporen getrokken heeft, niet alleen vanwege de oversterfte van circa 24.000 mensen maar ook omdat er minstens 34.000 gezonde levensjaren verloren gingen door uitstel van niet-acute zorg. De onderzoekers hebben dat afgezet tegen de economische schade, een daling van 0,2 procent van het bruto binnenlands product.

Hun conclusie is dat een aantal Scandinavische landen erin geslaagd is om de economische groei vast te houden terwijl er veel minder sterfgevallen waren. Nederland had dat ook kunnen bereiken door strenger te zijn: vroeger ingrijpen, meer testen, sneller mondkapjes invoeren, niet te snel versoepelen, om zo het aantal infecties zo laag mogelijk te houden. Ervaringen in andere landen laten zien dat zo’n streng ‘indambeleid’ uiteindelijk beter werkt dan de optimistische keuzes die ons kabinet heeft gemaakt.

Je kunt zo’n KPMG-rapport aan de kant schuiven door te stellen dat het achteraf makkelijk praten is. Maar het rapport bevat niet alleen kritiek en is juist bedoeld om lessen te leren voor toekomstige epidemieën.

Het rapport van KPMG bevat veel cijfers maar besteedt weinig aandacht aan de zachte kant, aan de moeilijk meetbare gevolgen van de epidemie. Wat deed corona met het welbevinden van de Nederlander? Welke invloed had de communicatie van de overheid op het ontstaan van nepnieuws? Hoe kan wantrouwen in de overheid en de wetenschap beter worden tegengegaan? Hebben de maatregelen de gevoelens van onzekerheid bij de bevolking versterkt?

Belangrijke vragen, die niet alleen het optreden van de overheid raken, maar ook media, opinieleiders en, niet in de laatste plaats, de kerken. Ook voor hen was de pandemie een stresstest. Juist onder christenen leven veel vragen over de duiding van de coronacrisis. Sociale media zijn het voertuig voor bizarre complottheorieën die verwarring of angst veroorzaken. Websites, boekjes en preken over de eindtijd en het teken van het beest wakkeren die gevoelens verder aan. Ze worden versterkt door onrust over de genderbeweging, 5G, globalisering, digitalisering, verlies aan privacy en de greep van een alwetende overheid.

De duivel heeft zich al tientallen eeuwen gespecialiseerd in het smeden van complotten en het zaaien van verdeeldheid. Daartegenover past nuchterheid en waakzaamheid. Wat ligt hier een taak, met name voor ambtsdragers. Niet om alle zorgen zomaar weg te poetsen, maar wél om een heel andere richting aan te wijzen om uit die onrust te raken en bereid te zijn voor de toekomst: ootmoedig buigen voor God, breken met onze zondige levenswandel, behoud zoeken bij Christus en bidden om een reformatie in ons land.