De Nijverdalse Zieleman (58) is al haar hele leven slechtziend en sinds februari 2018 volledig blind. Doordat haar moeder tijdens de zwangerschap vermoedelijk in contact is geweest met rodehond, is ze ter wereld gekomen met aangeboren staar. Ze heeft hoogstens 15 procent zicht. Gezichtsuitdrukkingen heeft ze bijvoorbeeld nooit kunnen onderscheiden.

Door intensieve revalidatie op Het Loo Erf in Apeldoorn, die gericht was op het vergroten van de zelfstandigheid, kan ze zich goed redden in het dagelijks leven. Blindengeleidehond Nadal is haar trouwe maatje en verder vindt ze haar weg met een taststok, de zogenoemde witte stok.

Zieleman is getrouwd, moeder van drie volwassen kinderen en oma van vijf kleinkinderen. Ondanks haar beperking is ze op allerlei manieren actief. Zo werkt ze als vrijwilliger bij De Luisterlijn, zit ze in het testteam van de Oogvereniging en geeft ze voorlichting.

Momenteel is ze ook lid van het campagneteam van ”Stop voor de Witte Stok”. Die richt zich –onder het motto „Wat je ook rijdt, stop altijd!”– dit jaar vooral op jongeren tussen de 12 en 20 jaar. De helft van de jeugd heeft geen flauw idee wat de betekenis is van een horizontaal vooruitgestoken stok, het oversteekgebaar voor visueel beperkten. Dat bleek vorig jaar oktober uit onderzoek van de Oogvereniging onder ruim 1100 fietsers.

Doordat veel mensen geen benul hebben van de functie van de witte stok, heeft driekwart van de visueel beperkten weleens een nare ervaring meegemaakt in het verkeer. Het gaat dan vooral om situaties waarin een voertuig rakelings langs een blinde of slechtziende scheurt.

Officieel moet elke verkeersdeelnemer stoppen voor de witte stok, maar de praktijk is weerbarstig. Dat is tegenwoordig extra gevaarlijk, omdat er zoveel elektrische auto’s en e-bikes op de weg zijn. „Onhoorbaar voor mij”, aldus Zieleman, die het vervelend vindt als mensen haar plotseling geluidloos passeren. „Je schrikt je soms het ongans als je opeens iemand vlakbij hoort.”

Huilend

Ze maakte de laatste jaren in het verkeer heel wat angstige momenten mee. Vorig jaar werd ze een keer bijna van de sokken gereden; haar taststok schampte een snel passerende auto. Een andere keer hield een e-bike geen halt voor haar witte stok, en kwam haar taststok in de spaken van de fiets. „Zo’n ervaring is enorm schrikken, ik kwam huilend thuis.”

Door het onveilige gevoel dat ze aan het incident overhield, wacht Zieleman voortaan extra lang met oversteken. „Hoor ik echt niets meer aankomen?”

Uiteindelijk kan ook deze twijfel een gevaarlijke situatie creëren, want voor andere weggebruikers is het onduidelijk of iemand wil gaan oversteken of niet. Zieleman, die dagelijks deelneemt aan het verkeer, geeft aan dat dit soort nare ervaringen ervoor zorgt dat iemand die visueel beperkt is minder snel alleen naar buiten gaat.

Ook zijn er bepaalde wegen die ze op drukke tijden mijdt, omdat ze inmiddels door schade en schande wijs is geworden; mensen stoppen daar vaak niet voor haar.

Actie

Na meerdere van dit soort ervaringen waarbij mensen lak hadden aan haar witte stok, besloot Zieleman actie te ondernemen. Ze nam contact op met de Stichting Ideële Reclame en de Oogvereniging, om de aandacht voor de witte stok te vergroten.

De Oogvereniging zet de campagne dit jaar ook landelijk in, onder meer via sociale media, om juist jongeren te bereiken. Zieleman zet zich er met hart en ziel voor in, en gaat onder andere langs scholen om voorlichting te geven.

Ze wil vooral gezien worden als een volwaardig persoon, ook in het verkeer. „Visueel beperkte mensen zijn net zozeer verkeersdeelnemer als ieder ander.”

Zie oogvereniging.nl/stopvoordewittestok voor meer informatie over de campagne.