Het Haags Historisch Museum is bezig zichzelf opnieuw uit te vinden, zegt directeur Tjeerd Vrij. Om relevant te blijven moet de instelling vernieuwen. „We beschikken over een kleine collectie met onder meer schuttersstukken, maar daar komen de mensen op zaterdagochtend hun bed niet voor uit. De locatie van het museum aan de Korte Vijverberg is echter uniek. We hebben een geweldig uitzicht op de Hofvijver en de regeringsgebouwen. Dagelijks komen drommen mensen langs dit meest gefotografeerde stukje stedelijk Nederland. Een enorm cadeau waar we echt iets mee gaan doen.”

Om het museum „een krachtige identiteit” te geven, wordt de focus voortaan op één thema gelegd. „We plaatsen typisch Haagse onderwerpen in een nationale context, te beginnen met een tentoonstelling over het Binnenhof want die sluit mooi aan bij de actualiteit. Daarna valt bijvoorbeeld te denken aan Den Haag als stad van vrede.” De expositie over het Binnenhof is opgebouwd rond vier ”kraakheldere” thema’s: Bouwen voor de macht, Strijden om de macht, Kleven aan de macht en Pronken met de macht

Het Binnenhof is al bijna 800 jaar het strijdtoneel van de macht. Het balletje begon te rollen toen Graaf Floris IV in 1229 vlakbij de huidige Ridderzaal een hof kocht en er ging wonen. Het Binnenhof is daarmee een van de oudste bestuurscentra in de wereld.

De tentoonstelling is geen traditionele geschiedenisles over machthebbers, benadrukt directeur Vrij. „We benaderen het verhaal vanuit verschillende perspectieven. Politici, scholieren, activisten, hofleveranciers en vele anderen komen aan het woord.” Om met enige afstand naar onze eigen tijd te kunnen kijken, heeft het museum een paar fictieve personages uit het jaar 2050 in het leven geroepen. Architecte Jackie Amraz is bijvoorbeeld blij met de allereerste vrouwelijke premier („De Antillen hebben er al vijf gehad”). En koning Jan Floris verbaast zich erover dat zijn voorgangers ooit een hermelijnen mantel droegen bij de inhuldiging. Ook de discussie over zwarte piet krijgt een plek. „We willen een inclusief museum zijn”, zegt Vrij. „Soms op een prikkelende manier. We hoeven niet saai te zijn.”

In eerste zaal van de tentoonstelling wordt vooral de bouwgeschiedenis in beeld gebracht. De eeuwen door zijn er talloze verbouwingen, uitbreidingen en nooit uitgevoerde plannen geweest. „De bouwhistorie zegt veel over onze traditie van polderen en angst voor geldsmijterij”, zegt directeur Vrij. „Het mantra ”sober en doelmatig” is al eeuwen oud. Tegelijkertijd is het ook de plek waar de verschillende spelers samen kwamen om te vergaderen, in representatieve ruimtes én in achterafkamertjes.”

Bij het thema ”Strijden om de macht” trekken vooral lawaaiïge demonstraties de aandacht: voor algemeen kiesrecht (een eeuw geleden) of tegen racisme (Black Live Matters, recent). In vroeger jaren mocht er nog echt worden gedemonstreerd op het Binnenhof zelf. Dat was bijvoorbeeld het geval bij een boerenprotest op 25 mei 1989. Op een foto is te zien dat koeien uit de fontein op het Binnenhof drinken. Tegenwoordig zijn demonstraties alleen toegestaan op het Malieveld.

Het etiket ”Kleven aan de macht” zet de bezoeker even op het verkeerde been. Het gaat hier niet om kleven aan het pluche, maar om de aanzuigende werking van het machtscentrum in Den Haag op allerlei personen en organisaties: diplomaten en ambtenaren, maar ook juweliers, boekverkopers, pruikenmakers en bedienden. Ook de rechterlijke macht, de adviesorganen, de uitvoerende ministeries werden gehuisvest rond het Binnenhof. Zo groeide een klein dorp uit tot een stad.

Macht wil pronken, blijkt in de expositie. Al gebeurt dat in Nederland volgens Vrij altijd „een beetje calvinistisch.” Sommige tradities verdwijnen, zoals de grote vuurwerkshows op de Hofvijver, andere, zoals de hoedjesparade tijdens Prinsjesdag, komen er voor terug. Uiteraard wordt er aandacht besteed aan de discussie over de Gouden Koets. Speciaal voor de tentoonstelling maakten drie kunstenaars een alternatief voor het omstreden paneel ”Hulde der Koloniën” van Nicolaas van der Waay uit 1898. Omdat het museum op een prikkelende manier de link met de actualiteit wil leggen, luidt de toelichting bij het paneel onomwonden: „Dit paneel toont het witte, dominante perspectief van eind 19de eeuw: halfnaakte onderdanen uit de koloniën leggen geschenken aan de voeten van het moederland (Nederland). Het verbeeldt koloniale onderdrukking, slavernij, racisme, uitsluiting en uitbuiting.”

”Macht” is een vaste presentatie die gedurende de verbouwing van het Binnenhof is te zien. Volgens planning zal de renovatie 5,5 jaar in beslag nemen. De geschiedenis leert dat dergelijke projecten meer tijd vergen dan gedacht. Maar 2029 is wellicht haalbaar. Dan kan het achtste eeuwfeest op de vertrouwde locatie worden gevierd.

www.haagshistorischmuseum.nl