Medisch-ethische kwesties vragen diepere doordenking

De nieuwe leergang Zorgethiek vanuit christelijk perspectief, geïnitieerd door het prof. dr. G. A. Lindeboominstituut, de Lindeboomleerstoel (Theologische Universiteit Kampen) en de Christelijke Hogeschool Ede, staat symbool. Symbool voor een beweging die zowel noodzakelijk als hoopvol is voor zorg- en medische ethiek vanuit christelijk perspectief. Omdat er voor een beweging meer nodig is dan een leergang alleen, delen we als initiatiefnemers graag het bredere denkwerk dat hieraan ten grondslag ligt. Allereerst noemen we drie aspecten die de noodzaak onderstrepen en vervolgens enkele hoopvolle perspectieven. ## Overheersende macht De voortrazende technologische ontwikkelingen leiden tot complexere ethische vragen. Dat brengt ons bij de vraag naar de omgang van de mens met techniek: is techniek dienstbaar aan de mens of is ze een overheersende macht geworden? Zoals Dietrich Bonhoeffer het kernachtig formuleerde: „De meester van de machine wordt haar slaaf, de machine wordt de vijand van de mens. Het schepsel keert zich tegen zijn Schepper – een zeldzame herhaling van de zondeval!” Ook eist technologische ontwikkeling op steeds meer gebieden indringend haar rol op, waardoor doordenking voor de concrete situatie in de dagelijkse praktijk noodzaak is. Denk aan kunstmatige intelligentie, robotisering of kinderen die kunnen worden samengesteld met inbreng van drie of zelfs vier ouders. Ook dankzij verdergaande wetgeving nemen de medisch-ethische vragen toe. Mogelijk krijgen we op korte termijn een regering die zich zal inspannen voor een ”voltooidlevenwet” en verruiming van de embryowet. Die dringen vragen op die cirkelen om ons omgaan met lijden en sterven. Onze persoonlijke omgang daarmee, die van ons als samenleving, maar ook als zorgorganisatie die wil werken vanuit Bijbelse normering, vanuit kaders over het goede leven die vanuit de christelijke traditie zijn ontwikkeld. Het bovenstaande hangt samen met de marginalisering van het christendom in West-Europa. Christelijk denken is allang niet meer het mainstream-denken. We zullen moeten nadenken over hoe we als christenen ons over zorg-ethische vragen uitlaten in een cultuur waarin autonomie, maakbaarheid, lichaamsgerichtheid en individualiteit centraal staan. Dit vereist primair dat je weet waar je zelf staat als je vanuit Christus en een zuiver geweten ethisch-verantwoord wilt handelen in de zorgpraktijk. Het christelijk geloof is een van de levensbeschouwelijke opties geworden. Het christelijk perspectief op zorgethiek is er een van de vele geworden. Naast dat de pluraliteit onderstreept dat je stevig in je morele schoenen moet staan, vraagt dit ook doordenking hoe je persoonlijk, als (zorg)organisatie en als kerk je verhoudt tot (de ethiek van) andere levensbeschouwingen. Zeker wie als christen in een niet-christelijke omgeving werkt, verdient steun en hulp bij de persoonlijke morele vorming. Dankzij de secularisatie zijn er meer dan ooit Daniëls nodig, die naast kennis van de medische ethiek met het hoofd ook geïnternaliseerd deugdenethisch vermogen behoeven: wijsheid, geloof, hoop en liefde. Die vorming is niet alleen nodig om goed toegerust te zijn voor het dagelijks werk in een seculiere omgeving en daarin als christen ”stand te houden”, maar zeker ook om vanuit christelijk perspectief een positieve bijdrage te leveren aan beleid en praktijk rond zorg en welzijn. ## Perspectief De drie aspecten die de noodzaak onderstrepen voor een steviger doordenking van zorg- en medische ethiek vanuit christelijk perspectief hoeven allerminst te leiden tot doemdenken. Er is alle reden om hoop te hebben en te houden. De grond hiervoor is dat we als nieuwtestamentische, christelijke kerk de opstanding van Christus als uitgangspunt hebben. Daarmee is de dood als laatste vijand tenietgedaan (Hebreeën 2:14 en 2 Timotheüs 1:10). Dat betekent perspectief voor (na) de dood, het stervensproces, voor het lijden en het hele leven. Maar dat betekent niet dat er niet stevig verder gedacht moet worden. Ethiek bedrijven is immers de vraag stellen naar het goede binnen concrete, morele conflictsituaties. Kortom, er is noodzaak en hoopvol perspectief om zorg- en medische ethiek hoger op de agenda te zetten. De nieuwe leergang helpt in deze beweging. Wie doet mee in de kracht van onze goede God? _De auteurs zijn verbonden aan de nieuwe leergang Zorgethiek vanuit christelijk perspectief._

Medisch-ethische kwesties vragen diepere doordenking

Opinie

RD.nl in uw mailbox?