De Eurobarometer-enquête is gehouden ter gelegenheid van de jaarlijkse ‘staat van de unie’-speech van de voorzitter van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Unie. Woensdag doet voorzitter Ursula von der Leyen in het parlement in Straatsburg uit de doeken hoe het volgens ‘Brussel’ gaat met de EU. Er zijn veel zorgen bij de commissie, in het parlement en bij veel lidstaten over democratische en rechtsstatelijke ontwikkelingen in een aantal landen, waaronder vooral Polen en Hongarije.

De commissie heeft onlangs nog een zaak bij het Europees Hof van Justitie gewonnen waarin zij eiste dat Polen een tuchtregeling voor rechters afschaft. Tot nu toe houdt Warschau zich niet aan de uitspraak van het hof. De commissie heeft nu een eis voor een dwangsom voor Polen bij het hof neergelegd voor elke dag dat de regeling nog bestaat. Het hof beslist daarover volgens ingewijden binnen enkele weken. Ook hangt Polen een boete van naar verwachting circa 3,1 miljoen euro boven het hoofd.

Daarnaast heeft de commissie nog altijd niet het coronaherstelplan goedgekeurd, dat Polen begin mei heeft ingediend. Dat plan geeft Polen recht op 672,5 miljard euro steun uit het Europese herstelfonds dat de EU-regeringen hebben opgezet kort na het uitbreken van de coronapandemie, als het land althans de rechtsstaat en democratie respecteert. Van het totaalbedrag is 312,5 miljard euro subsidie en 360 miljard gunstige leningen. Volgens een commissiewoordvoerder zijn Brussel en Warschau „in dialoog” over de plan.

Van de 26.459 ondervraagde Europeanen verwacht 60 procent dat de projecten die zullen worden gefinancierd met hulp van het herstelfonds hun land gaan helpen bij de aanpak van de economische en sociale gevolgen van de coronapandemie. Niettemin twijfelt 41 procent over de capaciteit van de eigen overheid om deze middelen optimaal in te zetten. Nederland, dat bijna 6 miljard euro aan subsidies kan krijgen, heeft nog geen herstelplan ingediend. Den Haag wil wachten tot er een nieuwe regering is.