De tekortschietende aanpak komt onder meer omdat de dienst zich bij de bestrijding vooral richt op incidenten en geen structurele aanpak heeft. De inspectie noemt de gang van zaken „problematisch”.

Mensensmokkelaars helpen mensen die geen recht hebben in Nederland te zijn, met de toegang, doorreis of een verblijf in Nederland. De vreemdelingen lopen hierbij volgens inspecteur-generaal Henk Korvinus grote persoonlijke veiligheidsrisico’s. Ook moeten ze soms grof betalen voor de diensten van de smokkelaars.

De marechaussee houdt toezicht op de grens via land, zee of lucht en de mensen die binnenkomen. Illegale migratie en mensensmokkel opsporen en bestrijden is volgens de dienst een belangrijk onderdeel van haar taken, maar de aanpak hiervan verloopt niet goed, stelt de inspectie. De onderdelen voor opsporing, handhaving en inlichtingen binnen de marechaussee die zich hiermee bezighouden, werken volgens de inspectie niet goed samen. Kennis, ook van andere organisaties, wordt dan niet goed gebruikt.

Ook zijn er geen concrete doelstellingen vastgelegd en worden weinig langlopende onderzoeken uitgevoerd, die mogelijke verbanden tussen de bendes kunnen blootleggen. In de periode 2018-2020 zijn er zestien onderzoeken naar mensensmokkel afgerond, waarvan enkele met een internationaal karakter. Intern is er ook nogal wat onduidelijkheid over de processen die ten grondslag liggen aan onderzoeken en de voortgang daarvan.

Als belangrijk knelpunt ziet de inspectie dat binnen de marechaussee weinig opleidingsmogelijkheden zijn op dit specifieke terrein en dat veel medewerkers vertrekken of al snel doorstromen naar een andere functie. Daardoor vloeit kennis, kunde en ervaring weg. Het ministerie van Defensie is verantwoordelijk voor het personeelsbeleid en zou dat moeten afstemmen op wat de marechaussee nodig heeft. Daarnaast beveelt de inspectie aan om concreet beleid te ontwikkelen, waarbij het ministerie van Justitie en Veiligheid het voortouw heeft.