In het oude deel van Enkhuizen is nog altijd te zien dat het eens een rijke havenstad was. Het is ook een stad met veel kerken. Ze zaten eens allemaal vol. De bekende ds. Theodorus à Brakel kwam er vandaan. Hij noemde Enkhuizen de stad van zijn geboorte én wedergeboorte.

De gereformeerde waarheid die toen klonk, klinkt er niet meer breed. De fraaie Westerkerk is nu een expositieruimte, bij een andere kerk groeit het onkruid hoog uit de tegelnaden.

Ongeveer halverwege de Wester- en de Zuiderkerk staat het voormalige kerkgebouw van de gereformeerde gemeente. Daar huist nu bijn tien jaar de federatiegemeente van de christelijke gereformeerde kerk en de gereformeerde kerk vrijgemaakt.

De gereformeerde gemeente komt sinds 2012 samen aan de Klopperstraat, in een voormalige gereformeerde kerk uit 1904. „We hebben duidelijk de hand van de Heere mogen opmerken in de weg hiernaartoe”, zegt scriba S. Kooiman. „Hij heeft gezorgd dat we hier een plek kregen. We huurden aanvankelijk van de eigenaars en waren bezig met plannen voor nieuwbouw. Toen kwam van de andere kant –zeg maar van Gods kant– de vraag of we dit gebouw wilden kopen in plaats van huren.”

De gemeente is ruim behuisd. Doordat de kerkzaal al voor de overname op het niveau van de galerijen is gebracht, beschikt de Ontmoetingskerk op de begane grond, onder de kerkzaal, over een grote zaal. Daaromheen liggen verschillende kleine ruimten voor andere activiteiten.

De kerkzaal heeft mooie boogramen. De preekstoel staat op een kleine verhoging, voor het historische witte orgel. „De orgelkas heeft de vorm van de achtersteven van een oud schip”, wijst Kooiman.

Andijk

De gemeente van Enkhuizen –in 1865 ontstaan als een Kruisgezinde gemeente– was gelijktijdig met de verhuizing naar de Ontmoetingskerk aan de Klopperstraat samengegaan met de kleine gereformeerde gemeente in het nabijgelegen Andijk. Ouderling P. Boeder diende daar vele jaren. Boeder: „Andijk is 75 jaar een zelfstandige gemeente geweest. Ja, er liggen veel herinneringen, maar we trokken al veel samen op.”

Gemeenten en kerkenraden werden per 1 januari 2012 geheel samengevoegd. Ouderling Kooiman: „Op bid- en dankdagen hielden we al gezamenlijk diensten. Het proces van samenvoeging was een goede, intensieve tijd.”

In de directe omgeving zijn geen kerken van dezelfde signatuur te vinden. Dat leidt ertoe dat de gemeenteleden sterk op elkaar en op het gemeenteleven betrokken zijn, vertelt Christine van der Blonk, al sinds haar geboorte lid van de gemeente. Samen met de ambtsdragers somt zij een reeks activiteiten op die vanuit de gemeente plaatsvinden. Er zijn jeugdverenigingen, een zangvereniging, een evangelisatiecommissie, een Bijbelstudievereniging, een zondagsschool, een vrouwenvereniging, en er wordt onder meer oud ijzer en papier opgehaald voor de kerk. En ook voor de jongeren zijn er regelmatig activiteiten, vertelt de zeventienjarige Maarten Kooiman. „Ja, we zijn van jong tot oud op elkaar betrokken”, zegt Van der Blonk, in het dagelijks leven leerkracht in Lisse, enthousiast. Ouderling Boeder: „De jongeren maken een keer per jaar een maaltijd voor de ouderen. Dat maakt verbinding. Maar zet er maar bij dat dit net zo goed een gemeente buiten het paradijs is.”

Ook in het ambtelijke werk is er volgens Boeder geen verschil tussen een gemeente boven het IJ of elders: „Het is in principe overal hetzelfde. We staan in dienst van de Heere. Elk gebied zal zijn eigen zorgen hebben. In de kern gaat het om één zaak: Heere, gaat U door met Uw kerkvergaderend werk. Gelukkig mogen wij daar weleens iets van zien en horen.”

Een voordeel van een wat geïsoleerde ligging en een sterke binding aan de gemeente is dat er minder neiging is om kerkelijk te gaan shoppen, denkt Kooiman. „We weten wat het is een kleine gemeente te zijn. De Heere heeft veel bemoeienis met Enkhuizen. Wij hebben een uitlegger nodig en tot op de dag van vandaag hebben we die. Dat is een bijzonder voorrecht.” Ds. G. Heijkamp is sinds 2007 aan de gemeente verbonden. Daarvoor dienden onder anderen ds. M. J. van Gelder (1971-1974), ds. A. B. van der Heiden (1979-1984) en ds. J. Baaijens (1988-1996) de gemeente. De portretten van de vroegere voorgangers hangen aan de muur in de consistoriekamer.

Zo gaat de Heere door, ook in Enkhuizen, zegt Kooiman. „Het is een voorrecht als dat openbaar mag komen in de gemeente. Zijn er bijzondere gebeurtenissen te noemen? Laten we de hand van de Heere opmerken in hoe Hij alles leidt. Soms zijn er ontmoetingen met catechisanten die je verwonderd maken.”

Buurt

De relatie met buurtbewoners en de Enkhuizenaars is over het algemeen goed. Als de fotograaf zijn werk doet en de kerkenraadsleden voor de kerk op de foto zet, passeert een oudere dame met hondje. Ze schiet ouderling Boeder even aan en er is een prettig gesprek.

Van der Blonk merkt ook dat ze in haar omgeving soms onverwachts een woord kwijt kan over de Bijbel of het christen-zijn. „Het is belangrijk hoe je leeft. Veel mensen in de omgeving weten dat je christen bent. Over het algemeen worden de principes waaruit je leeft geaccepteerd.”

Van der Blonk ervaart het tegelijk als een grote verantwoordelijkheid. „Je bent misschien de enige christen die ze tegenkomen. Dat is wel anders als je in een reformatorisch omgeving woont. Omdat we in van de coronatijd ingetogen hebben gezongen, kregen wij vanuit de buurt de volgende reactie: „Wij missen het zingen zo bij jullie.” Daarin zie je ook de acceptatie. De andere kant is dat wij tijdens de kerkdiensten thuis meezingen en op die manier horen buren het zingen van de psalmen. Dat is dan nog het mooie van het thuis luisteren.”

Boeder: „En dan te bedenken dat hier nog niet zo lang geleden duizenden mensen naar de kerk gingen. Dat we hier nu nog een stekje mogen hebben, is de trouw des Heeren.”

Over het algemeen blijft de gemeente qua ledental stabiel en telt zij relatief veel jonge gezinnen. De gemeente had begin dit jaar 167 leden en 122 doopleden. Ouderling Kooiman vertrouwt dat de Heere zal doorgaan in Enkhuizen. De voorziening in de ambtsdragers kan hem zorgen baren. „Niet alleen voor Enkhuizen, maar in het algemeen voor onze classis. We mogen nu ds. Heijkamp hebben en recent is ds. P. Mulder in de classis gekomen. Dan is je gebed of de Heere meer mannen zou willen uitstoten in de onderscheiden ambten. De Heere zegt: Bid dan de Heere des oogstes. Uiteindelijk zal het zijn één Herder en één kudde.”

In deze serie haalt de kerkredactie kerkelijke gemeenten in Noord-Holland voor het voetlicht. Volgende week donderdag deel 6.