Koelkasten, driewielers, huisvuil: je kunt het zo gek niet bedenken of het ligt langs de Limburgse oevers. Staatsbosbeheer startte vorige week met het weghalen van de grote stukken, onder meer in Itteren, net boven Maastricht.

Die voorselectie doet Staatsbosbeheer niet voor niets, aldus communicatieadviseur voor de regio Limburg Evelien Philips vrijdag. Behalve relatief onschuldig afval liggen er ook spullen langs de kant die gevaarlijk kunnen zijn. „Denk aan olievaten, gasflessen, dode dieren. We willen niet dat onze vrijwilligers daarmee in contact komen. Daarnaast drijft er ook veel hout. Het kan zijn dat daar opeens een gat onder zit. Die risico’s willen we eerst in kaart brengen.”

In de grootschalige opruimactie werken diverse organisaties samen: Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, diverse waterschappen en gemeenten. Dat is noodzakelijk omdat de gebieden langs de Maas onder verschillend beheer vallen. Sommige stukken land zijn van boeren; ook die worden betrokken bij de opruimklus.

Natuurmonumenten zet maandag de eerste club vrijwilligers in: veertig man in het Geleenbeekdal in Zuid-Limburg. De animo om te helpen is groot, merkte persvoorlichter Marjolein Koek vrijdag. „Het gaat hard. Vrijdagochtend kwamen er twee opties online, die zaten aan het begin van de middag vrijwel vol. We zien ook op sociale media veel berichten van mensen die willen helpen. Daar maken we dankbaar gebruik van.”

Er gelden geen specifieke eisen voor de vrijwilligers, geven zowel Koek als Philips aan. Volgens Koek is het wel belangrijk dat mensen er rekening mee houden dat het opruimen zwaar werk is en ze nare dingen kunnen tegenkomen. De clubs zorgen zelf voor vuilniszakken en handschoenen.

Koek raadt mensen aan stevige kleren aan te trekken die tegen een stootje kunnen en nat mogen worden. De vrijwilligers van Natuurmonumenten gaan steeds maximaal vier uur aaneengesloten aan de slag; daarna komt er een nieuwe ploeg. „Anders is het gewoon te zwaar.”

Het afval wordt zoveel mogelijk gescheiden ingezameld, vertelt Philips. „Er zit ook veel plastic tussen, dat kun je makkelijk scheiden. Op die manier doen we het ook goed voor het milieu.” De brokken die Staatsbosbeheer nu opruimt, gaan naar een grote afvalverwerker. De gemeente voert vanaf maandag het kleinere vuil af, weet Koek.

MSC Zoe

De rommel –op sommige plekken in stroken van een kilometer lang en vijftien meter breed– is vermoedelijk tot een eind buiten Limburg te vinden. Hoe ver het precies komt, is volgens Philips lastig te zeggen. Dat komt ook doordat sommige delen waar de Maas doorheen stroomt nu nog onder water staan: onder meer de Biesbosch, bij Dordrecht, heeft met hoogwater te kampen. Philips: „We kunnen daardoor nog niet goed zien wat in de rest van het land de schade is. Wel geldt: hoe zuidelijker in Limburg, hoe meer rommel er ligt.”

De communicatieadviseur denkt dat de grootste troep binnen een week weg is, maar dat het maanden kan duren voor alles hersteld is. „Het water heeft ook de infrastructuur geraakt. Hekjes zijn kapot, paden weggeslagen. De wandelroutes moeten weer veilig gemaakt worden.”

Volgens Koek is het een illusie dat al het afval weggehaald kan worden. Ze vergelijkt de situatie met die rond het zeeschip MSC Zoe, dat enkele jaren geleden voor de kust van de Waddeneilanden tientallen containers verloor. „Bankstellen waren toen zo opgeruimd, maar de tonnen aan kleine plastic balletjes niet. Die liggen daar nog steeds. Het is ook nu onmogelijk alles te verwijderen. Je moet misschien een keer constateren dat je hebt gedaan wat je kunt.”