Als op de eerste schooldag na de vakantie, zo voelde het volgens secretaris-generaal Jens Stoltenberg om „alle NAVO-vrienden” maandag in Brussel te ontmoeten. Het was de eerste NAVO-top voor de in januari aangetreden Amerikaanse president Joe Biden.

Hij stelde zijn bondgenoten gerust: de NAVO –met steun van de Verenigde Staten– staat als een huis. De kille jaren onder zijn voorganger Donald Trump, die maandag 75 jaar werd, lijken voorbij.

De NAVO werd 1949 opgericht om kort gezegd de Sovjet-Unie buiten de deur te houden. De dreiging van oervijand Rusland bestaat nog altijd. Stoltenberg noemde de huidige relatie „op het dieptepunt” sinds het einde van de Koude Oorlog. „Rusland is agressief, maar zolang wij als NAVO sterk en verenigd zijn kunnen we de dialoog voeren.”

De Russen proberen voortdurend een wig te drijven tussen het belangrijke NAVO-lid Turkije en de 29 andere lidstaten. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan tergde het trans-Atlantische bondgenootschap tot het uiterste met de aankoop van het Russische raket-afweersysteem S-400. Amerika annuleerde daarop de levering van hypermoderne F-35-gevechtsvliegtuigen aan Turkije.

Dreiging

Verder naar het oosten ziet de NAVO een nog groter veiligheidsrisico. De slotverklaring van de top noemt expliciet de dreiging uit China. Stoltenberg benadrukte dat er geen sprake is van „een nieuwe Koude Oorlog” en dat China geen vijand of tegenstander is, maar dat de opkomst van China wel „uitdagingen voor onze veiligheid” met zich meebrengt. Hij noemde onder meer de cyberactiviteit van de Chinezen en hun investeringen in kernwapens.

Het front tegen China was ook insteek van de G7-top in Cornwall. Of en hoe China te weerstaan, moet de NAVO nog uitvinden. De Amerikanen willen wel, Europese landen zijn terughoudend, mede ook omdat ze belang hebben bij handel met het e land. Bijvoorbeeld de machtige Duitse auto-industrie die graag hun gewilde auto’s in China willen blijven verkopen.

De eerste vuurproef met het land zou wel eens een Nederlands aandeel kunnen hebben. Het fregat Zr.Ms. Evertsen maakt deel uit van een tot de tanden bewapend vlootverband dat met Britse en Amerikaanse marineschepen, inclusief het gloednieuwe Britse vliegdekschip HMS Queen Elizabeth, onderweg is naar Japan. De route loopt door de Zuid-Chinese Zee. Tegen alle internationale verdragen in claimt China 90 procent van deze zee. Het is spannend hoe de Chinezen op de passage van de marineschepen zullen reageren.

Klaploper

In 2014 spraken de NAVO-lidstaten af om in 2024 ieder 2 procent van het bruto nationaal product aan Defensie te besteden. Slechts 9 van de 30 lidstaten voldoen nu aan de NAVO-norm. President Trump riep de wanbetalers tijdens een vorige NAVO-top openlijk op het matje. Hij dreigde: betalen of anders komen we niet opdagen. Biden is gematigder van toon, maar brengt wel dezelfde boodschap.

Nederland bungelt met 1,4 procent onderaan in het verkeerde rijtje. De top van de krijgsmacht noemt Nederland internationaal gezien „een klaploper” en zegt zich te schamen bij een NAVO-vergadering. Demissionair minister Bijleveld van Defensie roept dat er 4 miljard euro bij moet om de ergste gaten te dichten.

Maar dan nog komt Nederland niet aan de 2 procent. Premier Rutte liet in Brussel weten „de komende jaren” extra geld in Defensie te willen steken. „We moeten dat afspreken bij de formatie. Daar moet het besluit vallen.”