Bijna een kwart van de mensen met een WW-uitkering is ouder dan 57,5 jaar, dus ontheven van de sollicitatieplicht. Wegens de vele vacatures acht RWI-voorzitter Van Zijl het niet langer houdbaar alle werkloze mensen die ouder zijn dan 57,5 jaar vrij te stellen van de sollicitatieplicht. „Een zestigjarige die net twee maanden werkloos is, moet solliciteren. Iemand van 59 die drie jaar thuiszit, niet.”

De sollicitatieplicht mag ook geen „papieren of ideologische beslissing” zijn. „Laat het afhangen van de reële kans die mensen op de arbeidsmarkt hebben.” De RWI stelt als voorwaarde dat de centra voor werk en inkomen -de arbeidsbureaus nieuwe stijl- oudere werkzoekenden „daadwerkelijk actieve ondersteuning” verlenen. De CWI’s moeten meer dan een plichtmatige belangstelling voor oudere werklozen aan de dag leggen, benadrukte Van Zijl.

De RWI, een nieuw adviesorgaan, presenteerde dinsdag in Den Haag zijn eerste beleidskader. Het document moet ieder jaar voor 1 april aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (in dit geval Vermeend) worden aangeboden. Het beleidskader -een groot aantal plannen voor verbetering van het arbeidsmarktbeleid- beoogt een hulpmiddel te zijn bij het opstellen van de begroting voor het nieuwe jaar. De minister kan met redenen omkleed van de adviezen afwijken.

„Dit jaar is een bijzonder jaar, met wellicht een enigszins beleidsluwe begroting. Het is niet aan ons om daarvan iets te vinden. Alles kan wat ons betreft zo in de begroting”, zei Van Zijl. „Prachtige vergezichten kunnen we ons niet permitteren. Wij willen de polder op zijn meest praktisch zijn.”

De RWI vindt verder dat de in- en doorstroombanen -beter bekend onder de oude benaming Melkertbanen- beter kunnen verdwijnen. Van Zijl: „Wat voor iedere normale functie geldt, geldt ook voor deze functie. Als er vacatures komen in deze sfeer, reserveer daarvan een deel voor de doelgroep. Wie eenmaal op die functie zit, heeft een gewone baan met alles erop en eraan wat erbij hoort. De enige echt gesubsidieerde arbeid zit dan nog in de Wet sociale werkvoorziening.

De RWI maakt zich zorgen over het werkgelegenheidsbeleid. „Ik maak me bezorgd dat het gevoel van urgentie voor arbeidsmarktbeleid na zo veel jaren van hoogconjunctuur wat terugloopt. Wat meer bewustzijn van het feit dat het niet vanzelf gaat, zouden we graag in het politieke debat terugzien. Nú zijn de kansen er nog, laat ze niet liggen”, zei Van Zijl.

Hij maakte wel een kanttekening. „Om arbeidsmarktinstrumenten te kunnen inzetten, moeten we weten hoe die werken. En dat weten we momenteel niet. Het ontbreekt aan cijfers over de prestaties die worden geleverd. Er gaat zo’n 5,5 miljard euro om in arbeidsmarktbeleid, zonder dat we weten wat het uithaalt. De RWI wil dat systematisch werk wordt gemaakt van beleidsevaluatie. Toets vooral wat beleid uit- en aanricht.”

De RWI wil ook belastingvoordeeltjes invoeren voor mensen die van een uitkering overgaan naar werk. De WW-premie moet bijvoorbeeld voor iedereen worden verlaagd. Het geld voor deze maatregel kan worden gehaald uit de grote reserves die hiervoor recent zijn opgebouwd in de sociale fondsen. De RWI verwacht ook veel van ruimere belastingvoordelen voor scholing. De vraag naar hoger opgeleid personeel zal volgens de raad de komende jaren namelijk alleen maar toenemen.

Ook naar de WAO is gekeken. Van Zijl: „Wij zeggen: Kijk nou eens naar de mensen die in de WAO zitten maar graag zouden wíllen werken. Geef ze een reïntegratieadvies en het recht op een reïntegratietraject. Scholing moet verplichten tot solliciteren. En als deze werknemers onverhoopt weer arbeidsongeschikt worden, voorkom dat ze in een lagere uitkering vervallen. Tegelijk moet de werkgever worden gevrijwaard voor Pemba-boete. (een boete voor werkgevers die veel werknemers in de WAO zien verdwijnen, red.)”

Vermeend komt nog voor de kabinetsformatie met een rapport over arbeidsmarktbeleid. Die voorstellen kunnen de partijen die een nieuw kabinet gaan vormen dan tijdens de formatie uitwerken.