Het onderzoekscentrum LifeWay Research (LWR) in Nashville onderzocht de ontwikkelingen in 34 denominaties. Daarmee bracht zij de ontwikkelingen onder ruim 65 procent van de Amerikaanse protestantse gemeenten in beeld.

De teruggang van het totaal aantal gemeenten is volgens LWR een trendbreuk. Bij het voorgaande onderzoek, in 2014, werd nog een toename van 300 nieuwe gemeenten geconstateerd.

De neergang doet zich niet alleen bij de zogenoemde mainline kerken voor, maar ook bij de evangelicale gemeenten, stelt LWR in een toelichting. „Evangelicale gemeenten zijn nogal eens sterk afhankelijk van de voorganger. Wanneer een charismatisch gemeenteleider wegvalt of vertrekt zie je het ledental van onafhankelijke evangelicale gemeenten vaak snel teruglopen.”

De grootste daling van ledentallen onder de evangelicals doet zich voor bij de Zuidelijke Baptisten. Die is overigens niet van de laatste jaren. Sinds 2006 heeft deze denominatie te kampen met een terugloop van in totaal 2,3 miljoen leden. Uit de jaarcijfers over 2020 blijkt dat er vorig jaar 435.000 mensen zijn vertrokken.

Bij de mainline kerken lijkt de daling in ledental iets te vertragen. Zo verloor de Presbyterian Church (USA) in 2018 bijna 70.000 leden; in 2019 was dit 50.000 zielen. „Ook bij de anglicanen, de lutheranen en unitariërs zie je de teruggang vertragen. Maar daar is de grote uittocht feitelijk al geweest”, zegt de woordvoerder van LWR.

Pandemie

Wat de effecten van de coronapandemie op de kerksluitingen zijn, is volgens de onderzoekers nog niet te zeggen. Volgens het National Covid-19 Church Attendance Project lag het percentage bezoekers van kerkdiensten in januari van dit jaar op 40 procent ten opzichte van januari 2020. Eind april was dit gestegen naar 91 procent ten opzichte van het niveau van voor de pandemie.

Onderzoek in maart van het bureau Gallup wijst uit dat minder dan de helft (47 procent) van de Amerikanen zegt lid te zijn van een kerk, synagoge of moskee. In 2000 was nog 69 procent. Daarbij constateert Gallup ook dat het lidmaatschap van een kerk, synagoge of moskee onder mensen jonger dan dertig jaar nog beduidend lager ligt (36 procent).

Jongeren

Joe Carter, eindredacteur van het platform The Gospel Coalition, noemt het „zorgelijk” dat jongeren onvoldoende beseffen waarom het belangrijk is om lid te zijn van een kerk. „Lidmaatschap van een kerkelijke gemeente betekent dat je behoort tot een huisgezin, waar men geestelijk gevoed wordt, elkaar praktisch helpt en waarvan een getuigenis uitgaat naar de wereld. Jongeren beseffen ook onvoldoende dat een christen medeverantwoordelijk is voor anderen.”

Een factor voor het dalen van het aantal gemeenten is volgens LWR dat kerkelijke gemeenten de laatste jaren minder bereid zijn nieuwe gemeenten stichten, vanuit het besef dat elke gemeente voldoende zorg en aandacht behoeft. „Wanneer een voorganger voor verschillende gemeenten moet werken, krijgt geen enkele gemeente voldoende aandacht.”

Gallup-ponderzoeker Jeffrey M. Jones noemt de neergang van het ledenbestand een risico voor het voortbestaan van kerkelijke gemeenten. „Als je onvoldoende leden hebt, heb je ook onvoldoende inkomsten voor het onderhoud van het gemeenteleven. Vooral mainline kerken zullen hieronder lijden, want die hebben vaak oude gebouwen met hoge onderhoudskosten.”