De gemiddelde ouder of ouderling kan het duizelen. Via Hyves, met tussenstops bij Facebook en Instagram, worden nu vooral Snapchat en TikTok gebruikt door de gemiddelde christelijke jongere. En dat in een aantal jaren tijd. Daarbij vliegen de termen je om de oren. Van liken tot subscriben en van follower tot challenge.

Sinds kort is er een nieuw fenomeen: OnlyFans. Grote kans dat een gemiddelde lezer hier nog nooit van heeft gehoord. Er is namelijk nog nooit over gepubliceerd in het Reformatorisch Dagblad. Na een beschrijving van OnlyFans geven we aan waarom het platform wint aan populariteit en noemen we vijf gevaren bij het gebruik ervan.

Exclusieve content

Ieder sociaal medium (dus ook Instagram of Facebook) draait om het delen van momenten. Deze zijn dan zichtbaar voor vrienden of volgers. Zo ontstaat een sociaal netwerk dat ook zakelijk gebruikt kan worden, zoals op LinkedIn.

Het relatief nieuwe platform OnlyFans doet bijna hetzelfde. Er zijn aanbieders van materiaal en kijkers. Deze aanbieders zijn vaak bekende Nederlanders. Denk aan acteurs of zangers. Maar iedereen kan een profiel starten. Wie dat doet, deelt momenten uit zijn of haar leven, maar wel exclusief voor fans. De kijkers moeten hiervoor betalen. Ze sluiten een abonnement af, waarmee ze deze persoon kunnen volgen. Zoals de naam al impliceert, krijgen zij content te zien die uitsluitend voor deze betalende fans is. En daar gaat het mis. Verreweg de meeste content is seksueel getint of ronduit pornografisch. Niemand krijgt betalende fans door alleen maar recepten voor appeltaarten te delen. Nee, het gaat om foto’s en filmpjes van vaak steeds explicieter wordende seksuele beelden.

Vijf gevaren

OnlyFans is grotendeels onvergelijkbaar met andere platforms. Belangrijkste verschil is dat er op Instagram regels zijn. Deze worden gehandhaafd, er is een meldfunctie en medewerkers beoordelen klachten. Zo zijn naaktfoto’s niet toegestaan op Instagram. Bij OnlyFans zijn er vijf grote gevaren.

Ten eerste zal de producent steeds explicieter wordende inhoud maken. Fans stoppen met hun abonnement als de foto’s en filmpjes dit niet worden. Hoewel het platform zich niet als een medium voor seksueel expliciete content profileert, is dit het in de praktijk wel. Zelfs de NOS noemt OnlyFans een platform dat seksueel expliciet is en de Volkskrant vermeldt dat naaktbeelden op dit platform zijn toegestaan.

In de tweede plaats worden gebruikers om de tuin geleid. Er lijkt namelijk een relatie te ontstaan tussen gebruiker en producent. Daarmee ontstaat een vorm van afhankelijkheid. De gebruikers raken min of meer verslaafd aan een nieuw teken van leven van het idool. Ze denken namelijk een soort exclusieve relatie te hebben, maar dit is fictie. Het enige feit is dat hun portemonnee alleen maar leger raakt wanneer ze letterlijk en figuurlijk meer van iemand te zien willen krijgen. Dit wordt versterkt door de mogelijkheid tot tweerichtingsverkeer. Volgers kunnen namelijk ook chatten met de producent. Daarnaast kunnen er tegen betaling gepersonaliseerde filmpjes ontvangen worden. De gebruikers krijgen dus het gevoel dat ze regie hebben en echt contact onderhouden.

Daarnaast is het zo dat hoe actiever een jongere (maar ook een oudere) op sociale media is, hoe groter de kans is dat hij ook gebruik gaat maken van OnlyFans. Mensen met veel volgers op sociale media adverteren namelijk ook voor hun exclusieve content op OnlyFans. Ze plaatsen bijvoorbeeld alvast een klein stukje van een filmpje. Hoe meer tijd een gebruiker online is, hoe groter de kans is dat hij niets wil missen. Het is dus van het grootste belang in welk netwerk een jongere zich beweegt en welke mensen hij of zij volgt. Producenten op OnlyFans zijn namelijk ook influencers. Ze delen hun mening over actuele onderwerpen en propageren hun levensstijl.

Ernstige gevolgen

Ten vierde is er een kans dat consumenten ook producenten worden. Iedereen kan een pagina starten. Het financiële perspectief kan aanlokkelijk zijn, zeker voor hen die bijvoorbeeld verslaafd zijn. De best bekeken OnlyFans-pagina levert één ton per maand op. Als er betalende fans zijn, dan worden er gemiddeld genomen honderden tot duizenden euro’s per maand verdiend. Hiervoor moet minimaal één keer per dag een foto of filmpje worden geplaatst, moeten veel berichten worden beantwoord en moet worden voldaan aan wensen van fans. Daarnaast bestaat het gevaar van het lekken van foto’s. Zo worden op andere sites deze foto’s en filmpjes weer doorverkocht. Als iemand één jaar actief is geweest op OnlyFans kan dit grote gevolgen hebben voor zijn persoonlijke leven, maar ook voor het perspectief op werk.

Tot slot drijft het succes van OnlyFans dus grotendeels op porno. Daarvan zijn de gevolgen bekend. Het leidt tot een overdreven aandacht voor seks, een verminderd vertrouwen in een relatie, het opgeven van hoop op een monogame relatie, de overtuiging dat onthouding ongezond is, cynisme over liefde, onderwaardering van het huwelijk, verminderde seksuele tevredenheid, een grotere kans op het uitvoeren van illegale seksuele activiteiten, meer kans op echtscheiding en forse psychologische gevolgen.

Christelijke jongeren

Wereldwijd heeft OnlyFans nu zo’n 100 miljoen gebruikers. Dit aantal is in de coronatijd fors toegenomen. Er is geen dataset beschikbaar van het aantal gebruikers van OnlyFans in Nederland, laat staan dat er zicht is op het aantal gebruikers met een christelijke achtergrond.

Deze maand hield ik een steekproef onder zo’n 300 christelijke jongeren in de leeftijd van rond de 18 jaar. Daaruit komt naar voren dat twee derde van de jongeren weet van het bestaan van dit platform en dat het een gespreksonderwerp is bij zo’n 40 procent van de jongeren. De bekendheid blijkt ook uit het feit dat veel ondervraagden namen kunnen noemen van bekende Nederlanders die beelden van zichzelf plaatsen op OnlyFans. Ongeveer de helft geeft aan op andere sociale media, zoals Instagram en TikTok, reclame te zien voor OnlyFans. De overgrote meerderheid (90 procent) denkt, verwacht of weet uit eigen ervaring dat er veel foto’s of filmpjes te vinden zijn op OnlyFans die seksueel getint of pornografisch zijn.

Het daadwerkelijke gebruik van OnlyFans is relatief laag: 12 procent van hen gebruikt OnlyFans op een bepaalde wijze, en ongeveer de helft daarvan heeft een betaald abonnement.

Only begotten Son

Het behoeft geen verdere toelichting dat het gebruik van OnlyFans niet past binnen een christelijke leefstijl. Het propageert een manier van leven die haaks staat op de uitgangspunten van de Bijbel. Seksualiteit is bedoeld voor binnen het huwelijk. Hier profileert de kwade zich en biedt deze een verslavend, egocentrisch surrogaat aan. De Bijbelse liefde en exclusiviteit is geheel onvergelijkbaar met de in dit artikel genoemde feiten. Die liefde wordt bijpassend en krachtig verwoord in: „For God so loved the world, that he gave his only begotten Son” („Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft”).

De auteur is als practor mediawijsheid verbonden aan het Hoornbeeck College. > hoornbeeck.nl/onderwijs/practoraat voor het artikel inclusief voetnoten en cijfermateriaal