Sommige sectoren gingen als gevolg van de lockdown langdurig op slot, zoals de detailhandel en de horeca. Werknemers kwamen soms voor langere tijd thuis te zitten. Ondertussen ontvingen ze in veel gevallen wel hun salaris dankzij de uitgebreide noodpakketten waarop werkgevers een beroep konden doen. Nu ze weer aan het werk zijn, krijgen sommigen te horen dat ze, nu ze niet gewerkt hebben en toch salaris hebben ontvangen, uren moeten inhalen. Die boodschap levert soms best verontwaardiging op. De werknemer heeft weliswaar niet gewerkt en toch salaris ontvangen, maar de werkgever heeft deze loonkosten vergoed gekregen van de overheid op grond van de NOW-regeling. Weliswaar soms niet voor 100 procent, maar toch.

Ook in andere sectoren kan een dergelijke kwestie spelen. Het is wel voorgekomen dat zorgmedewerkers die in quarantaine moesten vervolgens constateerden dat plotsklaps hun aanstaande rooster was leeggeveegd. Niet ingeroosterd dus, en dus bouwden ze daarmee minuren op die ze moesten inhalen.

Kan de werkgever inderdaad van mij verlangen dat ik de niet gewerkte uren alsnog maak? Laat ik beginnen met een belangrijk juridisch uitgangspunt. Als een werknemer niet kan werken vanwege een reden die voor rekening en risico van de werkgever behoort te komen, behoudt hij onverkort het recht op zijn loon. Bedrijfssluiting wegens de lockdown komt voor rekening van de werkgever. Het feit dat de werknemer zijn loon heeft ontvangen, levert voor een werkgever dus geen extra recht op om van hem alsnog extra uren te verlangen. Dus in beginsel hoeft de vraagsteller geen extra uren te maken. Hetzelfde geldt voor de zorgmedewerker die in quarantaine moest indien het rooster al vast stond.

Er is wel een complicerende factor. Sommige cao’s – bijvoorbeeld in de detailhandel, maar ook in de zorgsector – gaan uit van een aantal te werken uren op jaarbasis met een flexibele inzet: binnen een bandbreedte kunnen werknemers gedurende een periode minder of meer uren per week ingezet worden. De werknemer behoudt zijn vaste loon, ook als hij minder wordt ingezet.

Als op basis van zo’n cao-regel flexibele inzet mogelijk is, dan is het juridisch gezien verdedigbaar dat een werkgever vraagt om de minder gewerkte uren tijdens de lockdown alsnog in te halen. Het gaat in die cao immers om het aantal uren op jaarbasis. Maar aan de andere kant: zo’n cao-regeling is niet afgesproken met het oog op corona. Meningsverschillen tussen werkgevers en vakbonden hebben nog niet tot een rechterlijke uitspraak geleid. Mocht deze er komen, dan zou dat dit vraagstuk kunnen verhelderen.

Tot slot: Soms is het heel begrijpelijk dat een werkgever die als gevolg van de crisis erg omhoog zit, vraagt om extra inzet. Een persoonlijke afweging in het kader van goed werknemerschap kan dan leiden tot een andere conclusie dan de puur juridische benadering. Zo’n afweging kan per persoon verschillend uitvallen.