„Het is ons duidelijk dat de Wit-Russische autoriteiten zeer onbetrouwbaar zijn bij het beheer van het luchtruim”, zei Rutte. „Zeggen dat er een bom aan boord is om een toestel te laten landen is letterlijk levensgevaarlijk en gaat alle perken te buiten.”

Nederland wil ook een Europees vliegverbod voor de Wit-Russische vliegmaatschappij Belavia en andere Wit-Russische toestellen. „Maar dat is niet iets wat vanavond al kan worden geregeld.” De EU-leiders kunnen wel opdracht geven om zo’n verbod juridisch in orde te maken.

„Een oproep aan luchtvaartmaatschappijen in Europa om niet langer te vliegen boven Wit-Rusland, dat kunnen we vanavond wél doen”, zei Rutte. Al kan Nederland bijvoorbeeld KLM niet dwingen om aan die oproep gehoor te geven, tekende hij aan. KLM kon maandagavond nog niet onmiddellijk reageren.

De 27 EU-leiders bespreken de situatie in Wit-Rusland vanwege de gedwongen landing zondag van een Ryanair-vlucht vanuit Griekenland naar Litouwen in de Wit-Russische hoofdstad Minsk. Aan boord was het Wit-Russische oppositielid Roman Protasevitsj, een journalist die in ballingschap leeft. Hij werd gearresteerd.

Ruttes woorden stroken met een concept-conclusie voor de EU-top die de ronde doet. EU-leiders roepen daarin hun luchtvaartmaatschappijen op om niet over Wit-Rusland te vliegen. Ook vragen ze hun ministers de nodige maatregelen te treffen voor een vliegverbod voor Wit-Russische maatschappijen in het luchtruim van de Europese Unie en om die maatschappijen van vliegvelden in de EU te weren.