Scholier volgt conflict Midden-Oosten vooral via Insta
Hoe denken christelijke jongeren over het conflict tussen de Joden en Palestijnen? Geschiedenisdocent Willem Jan Palsgraaf van het Driestar College in Gouda ging vrijdag het gesprek aan met vwo-4.
Wie het conflict de afgelopen weken heeft gevolgd? Ruim de helft van de klas steekt z’n vinger op. Op het beeldscherm verschijnt nog een enkel handje via Teams van een leerling die de les op afstand volgt. „We praten er thuis aan tafel over”, vertelt iemand. Een ander: „Ik krijg verslag van m’n vader die het RD leest.”
De meeste leerlingen zien berichten voorbijkomen op Instagram. „Van welke accounts?” informeert Palsgraaf. Verschillende vwo’ers volgen IDF, het Israëlische leger. „Ik mag natuurlijk geen NOS zeggen”, gniffelt een jongen. De leerlingen lachen. Ze weten hoe hun docent over de omroep denkt.
„In de andere klas keek meer dan de helft NOS Stories. Ik weet niet of dat beter is dan Insta”, zegt die. Opnieuw hilariteit. „Dat ís een account op Insta, meneer.” „Wat leven we in een ingewikkelde wereld”, verzucht Palsgraaf. „Misschien moet u ook Insta nemen”, adviseert een leerling. Maar nee, hun docent weet zich gelukkig zonder het sociale medium.
Hij vuurt de ene na de andere vraag het lokaal in. „Wie weet waar het conflict om draait? Vanwaar die raketbeschietingen ineens? Waarom kwam de Israëlische premier Netanyahu een confrontatie niet zo verkeerd uit?”
Dodental
Op het scherm tovert Palsgraaf een bericht tevoorschijn waarin de NOS het conflict samenvat. Hij wil weten welk beeld de lezer tussen de regels door meekrijgt. „De Palestijnen worden neergezet als slachtoffer”, antwoordt Anna. „Je leest vooral welke aanvallen het Israëlische leger deed.”
Palsgraaf vraagt naar het verschil tussen het aantal dodelijke slachtoffers – 232 aan Palestijnse zijde, 12 mensen in Israël. „Heeft Hamas geprobeerd het dodental zo laag mogelijk te houden? Schieten de Joden maar raak?”
„Israël doet toch juist z’n best om zo min mogelijk mensen te doden?” reageert Willianne. Aagje: „Ze bellen toch wanneer er een raket wordt afgevuurd?” „Israël is niet zachtzinnig”, stelt de docent. „Het leger probeert militaire doelen te raken. Maar dat is lastig omdat Hamas zich verschanst in scholen, in ziekenhuizen. Als het aan Hamas had gelegen, waren er duizenden Joden omgekomen. Hoe meer, hoe beter. Dat klinkt hard, maar ze zeggen het zelf.”
Moordlustig
Als bewijs laat hij een filmpje zien waarin de terreurorganisatie zijn doelen uiteenzet. „Het staat wel op het YouTubekanaal van IDF, dus jullie moeten maar zeggen of dit kan.” Er volgen beelden van brullende leiders die oproepen elke Jood op aarde te slachten en doden, „met hulp van Allah.”
„Hamas schildert zichzelf af als moordlustig”, concludeert Geke. Ze vraagt zich af „waar die extreme Jodenhaat vandaan komt.” „Wow, goede vraag”, reageert Palsgraaf.
Hij gooit de vraag terug in de groep, en vraagt zich daarna af wat de beste manier is om als christen naar het conflict te kijken. „Moeten we zeggen: Wat is Israël doet is goed, want dat is het volk van God?” Anna denkt dat je het verhaal van beide kanten moet bezien. Hoe? „Meerdere nieuwsbronnen volgen”, lacht ze.
De bel schalt door de school. „Weekend”, verzucht een meisje door het lokaal. „Probeert ook de duivel niet met dit conflict Israël van de kaart te vegen?” vraagt Palsgraaf nog, terwijl de leerlingen hun spullen pakken. „Je ziet het de hele geschiedenis door: Haman, Herodes, Hitler en Hamas.”
Baudet
„Ontzettend belangrijk” vindt de Driestar-docent het om de actualiteit in zijn lessen te bespreken. Leerlingen staan volgens hem niet altijd stil bij wat er in de wereld om hen heen gebeurt. „Ze zijn druk met vrienden, sociale media, sport, smartphone, bijbaan en bijlessen. Ik wil duidelijk maken dat dit ook hún wereld is.”
Hoewel ze zich daar uit zichzelf weinig in verdiepen, proeft de docent wel degelijk nieuwsgierigheid als hij actuele thema’s ter sprake brengt. „Het potentieel is er.” Hij hoopt jongeren een maatschappelijke antenne mee te geven, zodat ze een weloverwogen standpunt innemen. „Dat vind ik belangrijker dan dat ze per definitie aan de kant van Israël staan.” Pro-Palestijnse geluiden hoort hij overigens nauwelijks in de les. „Eerder het tegendeel. Het is niet gek meer om te zeggen dat je PVV stemt of Baudet een aardige vent vindt.”
Zorgelijk vindt Palsgraaf de nieuwsconsumptie van de scholieren. Zelf las de nu 36-jarige leraar in 4-vwo van a tot z het RD. „Ze lachen me vierkant uit als ik dat zeg. Dat mensen geen lange teksten meer kunnen lezen, leidt tot een intellectuele degeneratie van jewelste. Ik zie het als mijn taak daar een klein beetje weerstand tegen te bieden.”
Hij signaleert een „steeds kritieklozere houding” richting seculiere media. Zijn „provocerende” opmerkingen over de NOS hebben dus „ook een serieuze kant. Hoe je het nieuws duidt, gaat een stapje verder dan scrollen door die stories.”