Dat er spoedig een bestand tussen de strijdende partijen komt –mogelijk donderdag of vrijdag al– lijkt inmiddels zo goed als zeker. De afgelopen dagen is de internationale druk om de wapens te laten zwijgen fors toegenomen – niet in de laatste plaats vanuit de Verenigde Staten.

Washington blokkeerde de afgelopen dagen tot drie keer toe een resolutie in de VN-Veiligheidsraad die het geweld tegen Israël niet ondubbelzinnig veroordeelde.

De Amerikaanse president Joe Biden gaf Jeruzalem inmiddels echter wel te verstaan dat hij binnen zeer afzienbare tijd een afschaling van het geweld verwacht, die de snelle opmaat tot een staakt-het-vuren moet vormen.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zei woensdag dat Israël meer tijd nodig heeft om de rust en veiligheid te herstellen, maar zal de druk uit de VS ook zeker serieus nemen.

Zo ging het ook bij eerdere gevechtsrondes rond de Gazastrook. Met verschillen in tijdsduur en intensiteit. Eind 2008 en in 2014 werden grondtroepen ingezet, waardoor de oorlog langer aanhield en tot meer slachtoffers en grootschaliger verwoestingen leidde. Maar grosso modo is het patroon sinds de Israëlische terugtrekking uit Gaza in 2005 hetzelfde.

Dat heeft alles te maken met het feit dat deze oorlog door geen van beide partijen kan worden gewonnen. De Palestijnse terreurgroepen Hamas en Islamitische Jihad zullen vanzelfsprekend het Israëlische leger nooit kunnen verslaan. Israël zal er op zijn beurt niet in slagen met militaire middelen de wil van zijn tegenstander te breken of diens ideologie te vernietigen.

Afschrikking

En dus lukt het Israël op zijn best de afschrikking voor een kortere of langere periode te herstellen. Diezelfde tijd gebruikt de tegenstander om zich te herbewapenen – als het even kan met meer en geavanceerder oorlogstuig. En dan is het wachten op de volgende gevechtsronde.

Dit keer liggen de kaarten aan beide zijden echter anders. Om te beginnen lijkt Hamas volgens Israëlische inlichtingendiensten inmiddels bijna volledig onder controle van Iran te staan. Dat betekent dat de beweging niet langer alleen zijn eigen strijd voert, maar ook onderdeel vormt van de strategische ambities van Teheran.

<InlineImage imgUrl=“https://images.rd.nl/fill/w:2500/h:2500/plain/https%3A%2F%2Ferdee-prod-bucket-s3-001.ams3.cdn.digitaloceanspaces.com%2FANP_431472509_fb7d2d26d1.jpg” caption=“Israëliërs kijken toe hoe de “IJzeren Koepel”, het defensiesysteem tegen raketten, in werking is. beeld AFP, Ahmad Gharabli” alt=“ANP-431472509.jpg” />

Die bestaan er onder andere uit Israël in de tang te nemen, door het land militair in te sluiten. Inmiddels is Iran erin geslaagd een zogenoemde sjiitische halvemaan rond de Joodse staat te vormen. Die loopt van Iran zelf, via Irak Syrië en Libanon, naar de Gazastrook. Israël beseft dat terdege. Niet voor niets voerden de strijdkrachten de afgelopen jaren honderden luchtaanvallen op doelen in de noordelijke buurlanden uit om de Iraanse invloed terug te dringen.

De huidige beschietingen door Palestijnse groeperingen vanuit de Gazastrook waren dan ook deels bedoeld om de Israëlische militaire reactie te testen – vooral door grote salvo’s raketten tegelijk af te vuren. Dat biedt de aan Iran gelieerde Libanese Hezbollah –die over een aanzienlijk groter en geavanceerder arsenaal dan Hamas beschikt– belangrijke tactische informatie om in de toekomst een front vanuit het noorden richting de Joodse staat te openen.

Machtsvacuüm

Nu ruikt Teheran ook zijn kans om de Iraanse invloed richting de Palestijnse gebieden op de Westelijke Jordaanoever uit te breiden. Hamas wierp zich vorige week als beschermer van Jeruzalem op, na alle onrust over dreigende uitzetting van Palestijnse families in de wijk Sheikh Jarrah en de toegang tot heilige plaatsen.

Daarmee sprong Hamas in het machtsvacuüm dat de sterk verzwakte Palestijnse Autoriteit (PA) op de Westoever achterlaat. Dat wordt nog versterkt door het besluit van de PA om de Palestijnse verkiezingen uit te stellen. Veel Palestijnse jongeren zijn daar hevig gefrustreerd over en wenden zich massaal tot Hamas.

De radicale beweging zal ook met grote voldoening constateren dat de Palestijnse onrust naar Israëlische Arabieren is overgeslagen. Israëlische veiligheidstroepen hebben momenteel de handen vol om de ongeregeldheden in eigen land te beteugelen.

Perspectief

Aan Israëlische kant lijken de kansen op een regering van nationale eenheid door het opgelaaide geweld definitief verkeken. Dat betekent dat er –mogelijk na een volgende verkiezingsronde– opnieuw een rechts kabinet in beeld komt. Dat zal weinig perspectief op enige vorm van toenadering tot de Palestijnen bieden.

Dit alles speelt zich af tegen de achtergrond van een falend vredesproces, dat die naam eigenlijk al jarenlang niet meer mag hebben.

De laatste poging om tot een vorm van vergelijk tussen Israël en de Palestijnen te komen was de ”deal van de eeuw”, het langverwachte vredesplan voor het Midden-Oosten van de vorige Amerikaanse president Donald Trump.

Dat plan kon feitelijk al voor de presentatie in de prullenbak, doordat de Palestijnen het op voorhand verwierpen. Zij beschouwden de Amerikanen niet meer als betrouwbare bemiddelaar, vooral niet nadat de VS hun ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem hadden verplaatst en Trump de Israëlische soevereiniteit over de Golan had erkend.

Ondertussen werden allerlei ”facts on the ground” gecreëerd, waaronder de uitbreiding van Joodse steden en dorpen op de Westelijke Jordaanoever. Vooral door dat laatste zien de Palestijnen het concrete uitzicht op een eigen staat steeds verder verdwijnen.

De nieuwe Amerikaanse president Joe Biden heeft al laten doorschemeren dat hij niet al te veel in een oplossing van het Israëlisch-Palestijns conflict wil investeren. Zonder inmenging van Washington heeft echter nog geen enkel vredesakkoord kans van slagen gehad.

Het patroon van de jongste confrontatie tussen Israël en Hamas mag dan hetzelfde zijn; de omstandigheden zijn ingrijpend gewijzigd. De nasleep van deze gevechtsronde kan dus wel eens heel anders zijn dan die van vorige conflicten.