Laat ik me niet verliezen in terugkijken en me verbazen over gemiste kansen en verspeelde tijd. Dat is weinig constructief. Met alle aandacht die er lijkt te zijn voor de fundamentele vrijheid van religie en levensovertuiging zien we tegelijk dat in veel landen dit grondrecht met voeten getreden wordt. De Ranglijst Christenvervolging 2021 toonde opnieuw een verslechtering aan en een toename van het aantal christenen dat vervolgd wordt vanwege hun geloofsovertuiging: wereldwijd 340 miljoen mensen.

Laat EU-gezant Stylianides die ranglijst met de onderliggende research gerust als leidraad gebruiken. Ik wil er ook nog wat specifieke situaties uitlichten.

Uiterst zorgwekkend is het keer op keer oplaaiende geweld in Afrika ten zuiden van de Sahara. In landen als Mozambique, Niger, Congo en Nigeria verbijstert de gruwelijkheid van aanvallen en ontvoeringen mij. Vele honderdduizenden mensen zijn ontheemd. In Nigeria werden in 2020 ruim 3500 christenen vermoord. Het dodelijkste land ter wereld voor christenen in 2020, als we kijken naar het aantal geweldsslachtoffers.

Keer op keer lijken die misdrijven ook straffeloos te blijven. Dit kan niet afgedaan worden als optelsom van incidenten. Wat kan Europa doen tegen dit geweld en het ontbreken van recht voor de talloze slachtoffers? Kan er ook onderzoek gedaan worden naar misdaden tegen de menselijkheid en mogelijk genocide door Boko Haram en ISWAP in West-Afrika?

Explosieve mix

India is een voorbeeld van een land waar religie aan nationale identiteit gekoppeld wordt, met rampspoedige gevolgen voor minderheden. Het relatieve vreedzame samenleven van verschillende groepen en geloven lijkt historie te worden. Met name moslims en christenen zijn het slachtoffer van een radicaal nationalistische agenda, waarbij misinformatie, het ophitsen van makkelijk te beïnvloeden groepen en geweld zonder gevolgen voor de daders een explosieve mix zijn. De boodschap voor minderheden is duidelijk: jullie horen hier niet want jullie zijn geen hindoes en dus ook geen echte Indiërs. Wat kan de speciaal gezant doen om deze wandaden tegen minderheden in de grootse democratie van de wereld te benoemen?

Invloed EU

De coronacrisis heeft helaas maar al te vaak een versterkend effect gehad op bestaande verschillen en misstanden. Religieuze minderheden kregen de schuld van de pandemie en werden gediscrimineerd bij de distributie van hulpgoederen. Corona-apps werden geïntroduceerd en tegelijk gebruikt om personen in de gaten te houden, zoals in India. En ondanks de lockdowns groeide het aantal aanvallen tegen christenen en andere minderheden in landen als India, Mali en Nigeria. Was de crisis aan de ene kant reden om gevangenen in bijvoorbeeld Iran vrij te laten, met hetzelfde gemak arresteerde de Iraanse overheid bahai’s en christenen. Wat kan de gezant op Europees niveau doen om de achterstelling van minderheden in de coronacrisis tegen te gaan?

Als politieke en economische grootmacht kan de EU enorme invloed uitoefenen. Laat ze dan ook gebruik maken van de mogelijkheden. Gezamenlijk optrekken maakt verschil. Welke mogelijkheden zijn er om gebruik te maken van de in december 2020 door de EU aangenomen wereldwijde sanctieregelingen voor de mensenrechten? Wat zou het goed zijn als mensenrechten, inclusief de vrijheid van geloof en levensovertuiging, een wezenlijk onderdeel zouden uitmaken van te sluiten handelsakkoorden.

Grootste groep

Tot slot: waarde Christos Stylianides, durf zaken bij naam te noemen. We hebben het niet over bescheiden bewegingen of losstaande incidenten. Benoem de 340 miljoen christenen die vervolgd worden omdat ze volgelingen van Jezus zijn. Vreemd genoeg lijkt er vaak een soort ongemakkelijkheid te zijn om de ernst en omvang van de vervolging van christenen te benoemen en actie te ondernemen.

Ja, natuurlijk, heb oog voor de moslimminderheid in India, waarvoor geen plek lijkt te zijn. Treed op tegen de uitbuiting van Oeigoeren in China. Ageer tegen de georganiseerde vernietiging van bahai’s in Jemen en Iran. Kom op voor de zogenaamde geloofsafvalligen die klem zitten. Maar spreek ook luid en duidelijk over de grootste groep vervolgden: christenen!

Stylianides was Eurocommissaris voor noodhulp en crisismanagement en EU-Ebolacoördinator. Hij weet wat het is om in noodsituaties snel op te treden. Dat geeft hoop op en vertrouwen voor de toekomst. Wij bidden hem Gods zegen toe. En waar mogelijk bieden wij hem graag onze hulp aan.

De auteur is directeur van Open Doors.