Is de ECB wel zo open en transparant?
Vele interviews, blogs, toespraken en sinds kort ook een heuse Q&A op Twitter. De Europese Centrale Bank (ECB) zegt een van de meest open en transparante centrale banken te zijn, zo niet de meest open en transparante. Maar het gaat niet alleen om wát je allemaal doet; wat je vertelt blijft veel belangrijker om de mate van openheid en transparantie te meten. Al die blogs, interviews en toespraken stellen weinig voor als ze gebruik worden om misleidende berichten de wereld in te slingeren.
Een voorbeeld. Onlangs kroop Isabel Schnabel, een bestuurslid van de bank, achter haar computer om op Twitter vragen te beantwoorden. Iedereen kon haar een vraag stellen. Als ik naar de antwoorden kijk, dan vallen me twee dingen op. In de eerste plaats dat ze te vaak nietszeggende antwoorden gaf. Een grote fout als we het over transparantie hebben. In de tweede plaats waren er veel antwoorden die ik onder de categorie ‘geschiedvervalsing en misleiding’ schaar.
Iemand vroeg Schnabel waarom de centrale bank niet toestaat dat de prijzen gewoon dalen. Dalende prijzen, ook wel deflatie genoemd, zouden een logisch gevolg zijn van technologische vooruitgang. De ECB streeft er juist naar de prijzen elk jaar met 2 procent of zelfs iets meer te laten stíjgen.
Schnabel twitterde dat de meeste economen erover eens zijn dat deflatie erger is voor een economie „dan klein beetje inflatie.” Deflatie zou leiden tot recessies omdat mensen hun aankopen uitstellen.
Ten eerste: als dat laatste waar zou zijn, dan zouden we in Japan moeten zien dat de Japanners jaar in jaar uit minder besteden. Maar dat is niet het geval. Ten tweede: een klein beetje jaarlijkse inflatie, zeg 2 procent, komt erop neer dat een kwart van uw spaargeld verdwijnt. Uw saldo blijft gelijk, maar de koopkracht is een kwart lager. Zo’n 2 procent inflatie per jaar is doorgaans meer dan waarmee de lonen stijgen, dus werkenden gaan erop achteruit.
Dat ‘klein beetje’ inflatie leidt zo tot verarming van grote groepen mensen. De geschiedenis leert ons dat mensen dan boos worden en dat gevoel meenemen het stemhokje in. Je kunt stellen dat de ECB zo populisme aanwakkert, met alle gevolgen van dien. En wat de bewering betreft dat de meeste economen deflatie verafschuwen: ondergetekende niet omdat de economische geschiedenis ons leert dat deflatie doorgaans de groei en welvaart opstuwt. Dat de meeste economen het ergens over eens zijn, wil niet zeggen dat ze het bij het goede eind hebben. Er was ooit een tijd waarin de meeste wetenschappers erover eens waren dat de aarde plat was.
Op een vraag over hoe geloofwaardig de centrale bank is, zei Schnabel dat de geloofwaardigheid van de ECB het best kan worden gemeten door te kijken naar hoe stabiel de prijzen in de muntunie zijn. „De euro is zeer stabiel sinds zijn geboorte”, stelde ze. Sinds 1999 heeft de euro 41,06 procent van zijn koopkracht verloren. Als ECB zou ik me daar eerder voor schamen dan er trots op zijn.
