Overheid mag kerk sluiten bij coronabrandhaard
Gemeentelijke overheden krijgen, als het aan het kabinet ligt, de bevoegdheid om kerken en andere levensbeschouwelijke gebouwen tien dagen te sluiten wanneer daar een coronabrandhaard is.
Het kabinet nam vrijdag een advies van deze strekking over van de Raad van State, meldde demissionair minister De Jonge (Volksgezondheid).
De regering wil bij wet vastleggen dat gemeenten bedrijven, winkels en horecagelegenheden tien dagen mogen sluiten in het geval van een coronabrandhaard. Zogeheten levensbeschouwelijke gebouwen wilde het kabinet daar aanvankelijk van uitsluiten, in verband met het grondwettelijke recht op godsdienstvrijheid.
De Raad van State is het daarmee niet eens. Volgens hem moet de wet voorkomen dat lokale brandhaarden van het coronavirus een ernstig gevaar gaan vormen voor de volksgezondheid. „Dat uitgangspunt zou ook moeten gelden wanneer de bron van het ernstige risico een levensbeschouwelijk gebouw is”, aldus de Raad.
Na dat advies schrapte het kabinet de uitzondering voor dit soort gebouwen uit de wet.
SGP-leider Kees van der Staaij is het „fundamenteel oneens” met het voorstel van het kabinet, liet hij vrijdag weten. Hij noemt het „onnodig en grensoverschrijdend” om gemeenten de optie te bieden kerken te sluiten. „Dit doet afbreuk aan de positie van de kerk als constitutioneel beschermde plek.”
Kerken krijgen in het aangepaste wetsvoorstel „haast een minder sterke positie dan bijvoorbeeld gemeentehuizen”, stelt Van der Staaij: „Die behouden hun uitzonderingspositie namelijk wel geheel. De manier waarop kerken nu behandeld worden, komt in de buurt van hoe de overheid omgaat met bedrijfspanden. Dat vinden wij echt onjuist.”
Verder vindt hij dat de overheid „best grof geschut” inzet, als hij leest dat er dat er al actie ondernomen kan worden als er drie personen zijn die besmet zijn met het coronavirus, „waarbij men aanneemt dat die besmetting in de kerk is opgelopen.”
Van der Staaij sluit niet uit dat de mogelijkheden die deze nieuwe wet biedt in de praktijk „vermengd gaan worden met politieke druk vanuit een gemeenteraad, waarvan de meerderheid het er sowieso niet mee eens is dat in kerken, hoe groot ook qua gebouw, nog honderden mensen samenkomen.”
„Onthutsend en verontrustend”, noemt Peter Schalk, vertegenwoordiger van reformatorische kerken bij de overheid, het voorstel. „Hiermee gaat een wissel om, waarin de grondwettelijke bescherming van kerken op de tocht staat. Zeker, er zijn waarborgen beschreven, maar uiteindelijk is het gewoon een keiharde uitholling van de grondwettelijke bescherming.”
Volgens Schalk zijn „de gevolgen van een dergelijke wijziging van de weging van de grondwettelijke bescherming nog niet te overzien." Een kerkgebouw wordt volgens Schalk nu gelijkgesteld aan een willekeurig bedrijfsverzamelgebouw. „Weliswaar schrijft de regering nog wel over het grondwettelijk beschermde belang om individueel en gemeenschappelijk met anderen een godsdienst te belijden, maar die uitzondering is niet meer absoluut. Als de volksgezondheid het vordert kan tot sluiting worden besloten. De gevolgen van een dergelijke wijziging van de weging van de grondwettelijke bescherming is nog niet te overzien.”
In de praktijk kan het besluit ertoe leiden dat bij een uitbraak in een kerkgemeenschap, „iets wat overigens nauwelijks voorkomt”, dat de burgemeester bij een kerkenraad aanklopt, ziet Schalk. „Dan is het extra belangrijk dat de betreffende kerkenraad kan aantonen te werken met heldere protocollen, dat de RIVM-maatregelen worden gehanteerd, dat er alles aan wordt gedaan om de volksgezondheid te beschermen. Hopelijk zal dat dan voldoende reden zijn om een sluiting van maximaal tien dagen te voorkomen.”
Schalk ervaart deze stap „als een zware klap voor de kerken. Het mag wel reden zijn voor de kerken en voor ieder persoonlijk om zich te wenden tot God Die alle dingen regeert, ook nu!”
Blijven preken
„Hier gaat de Raad van State een niet te accepteren grens over. Kerken moeten verantwoordelijk beleid voeren, maar dit advies druist op alle manieren in tegen Gods gebod en de vrijheid van godsdienst. Ik zal altijd blijven preken!”, twitterde vrijdag ds. W. J. van Gent, christelijk gereformeerd predikant te Ouderkerk aan de Amstel.
Theoloog Stefan Paas kan het advies van de Raad van State wel volgen en wijst op de extra waarborgen die het kabinet wil inbouwen. „Wat we in ieder geval niet willen zien, is een burgemeester die uit chagrijn, omdat een kerk gebruik maakt van haar grondwettelijk recht om meer dan dertig bezoekers toe te laten, dan maar de boel op slot gooit en zo de godsdienstvrijheid om zeep helpt. Vandaar de waarborgen.”
