Kamer geeft kabinet uitbrander om vroegtijdig vertrek militairen
Het demissionaire kabinet heeft donderdag een uitbrander van de Tweede Kamer gekregen omdat tachtig militairen naar Afghanistan zijn gestuurd voordat er met de volksvertegenwoordiging over is gesproken. Het kabinet had het liever anders gezien. „Ik vind het ook knullig”, erkende demissionair minister Ank Bijleveld van Defensie.
Jasper van Dijk (SP) sprak van een „wanvertoning”. Hij vindt het debat donderdag over de uitzending mosterd na de maaltijd. Het is „geen goede start”, verklaarde Tom van der Lee van GroenLinks. „Dit voelt heel erg ongemakkelijk”, zei Ruben Brekelmans (VVD). Zo kunnen we niet werken, oordeelde Agnes Mulder (CDA) en PVV’er Raymond de Roon noemt het een „heel kwalijke zaak”.
Dat een deel van de partijen vooraf over de komst van de brief door de politiek assistent van de minister is gebeld, viel in slechte aarde. Van Dijk zei niet te zijn benaderd. Hetzelfde gold voor De Roon. „Onfatsoenlijk dat er selectief is gebeld”, zei de laatste.
De Kamer stoorde zich zo aan de handelswijze van het kabinet dat ze uiteindelijk hierover een motie van treurnis aannam. De motie was ingediend door PvdA, GroenLinks en D66.
Het kabinet moet volgens de grondwet over de inzet van troepen vooraf de Kamer op de hoogte stellen. Officieel heeft het kabinet geen toestemming nodig van de Kamer voor het sturen van militairen, maar in de praktijk komt het daar wel op neer.
Bijleveld had het graag anders gezien maar er was een „praktische noodzaak”. De extra militairen moeten de 160 Nederlandse manschappen in Mazar-e-Sharif extra bescherming geven. De Taliban dreigen na 1 mei met aanvallen op de buitenlandse troepen.
„De veiligheid van onze mensen staat voorop”, zei Bijleveld. „Nood breekt wet”, voegde ze eraan toe. De volgende gelegenheid voor de militairen om te vertrekken was 28 april. Maar omdat ze een week nodig hebben voor ze inzetbaar zijn, was die datum geen optie, aldus de bewindsvrouw.
De Kamer kreeg woensdagavond laat een brief van het kabinet waarin werd gemeld dat de eenheid eerder zou vertrekken. De troepen zouden oorspronkelijk meevliegen met een Duitse vlucht na het Kamerdebat, maar de Duitsers kregen geen toestemming om over Turkmenistan te vliegen. Omdat er geen andere mogelijkheid was om de militairen op 1 mei operationeel te hebben in Afghanistan, besloot het kabinet de troepen eerder te sturen.
De vorige Amerikaanse regering heeft met de Taliban afgesproken dat de buitenlandse troepen volgende maand weg zouden zijn. Nu dat niet lukt, heeft de Taliban opgeroepen om buitenlandse militairen te gaan aanvallen.