Verdriet en vreugde; deze tegengestelde emoties kunnen zich voor hooggeplaatsten net zo snel afwisselen als voor ieder ander. Koningin Elizabeth II is in rouw na het overlijden van haar steun en toeverlaat. Hoewel zijn overlijden niet onverwachts kwam, is de slag groot en heeft het diepe verdriet onomstotelijk zijn weerslag op het jaar 2021, dat een jaar van vreugdevolle hoogtijdagen had moeten worden. In juni zou prins Philip 100 jaar worden. Door zijn overlijden zit een grootse viering van Elizabeths 95e verjaardag er niet in.

Of er op een ander moment een aangepaste viering zal plaatsvinden, is onbekend. Voorgaande jaren vierde de vorstin haar verjaardag op de zaterdag voor of na 10 juni. Deze traditie is het gevolg van het nogal onbestendige Britse weer. Daarom is de officiële viering van de verjaardag van de vorst al langer dan een eeuw in de maand juni. De inhoud staat zelfs al sinds 1748 vast: de verjaardag van elke Britse monarch wordt gevierd met een grote militaire parade, Trooping the Colour. Vorig jaar werd de parade afgeblazen vanwege de coronacrisis. Ook de traditionele balkonscène ging toen niet door. In plaats daarvan was er een kleinschalige militaire ceremonie op Windsor Castle.

Oudste dochter

Dat Elizabeth koningin zou worden, lag bij haar geboorte niet direct voor de hand. Ze werd in Londen op 21 april 1926 geboren als oudste dochter van Albert van Windsor –de hertog van York– en Elizabeth Bowes-Lyon. De broer van Elizabeths vader was de eerste in de lijn van troonsopvolging. Verwacht werd dat deze prins Edward in het huwelijk zou treden en daarmee zouden zijn eventuele kinderen hoger op de opvolgingslijst staan, waardoor de troon voor Elizabeth nog verder weg zou komen te liggen.

Koning Edward VIII zat echter maar zeer kort op de troon, van januari tot december 1936. Omdat hij een relatie kreeg met een gescheiden vrouw, deed hij er afstand van. Na hem besteeg de vader van Elizabeth de troon, als koning George VI. Elizabeth was zijn oudste dochter, maar als er na haar nog een jongetje was geboren, had die haar gepasseerd als troonsopvolger. Dat gebeurde niet, na haar zusje Margaret werden geen kinderen meer geboren en dus was Elizabeth ineens eerste in de lijn van troonsopvolging.

Verre verwanten

Al op 13-jarige leeftijd ontmoette Elizabeth haar toekomstige echtgenoot, Philip Mountbatten. Philip was een Grieks-Deense prins. In 1947 trouwden de twee. Bijzonder detail is dat Elizabeth en Philip verre verwanten waren. Koningin Victoria was hun gezamenlijke betovergrootmoeder; Philip was een achterkleinzoon van de dochter van koningin Victoria, prinses Alice, en Elizabeth een achterkleindochter van Alices broer, koning Edward VII. Het pasgetrouwde paar koos Clarence House in Londen als woonplek. Ze kregen vier kinderen: Charles (1948), Anne (1950), Andrew (1960) en Edward (1964).

De gezondheid van Elizabeths vader verslechterde. Elizabeth probeerde hem waar ze kon te ondersteunen en nam in 1951 al publieke taken van hem over. Ze bezocht onder andere Griekenland, Malta en Italië. Ondanks Georges gezondheidstoestand vertrokken Elizabeth en Philip in januari 1952 voor een reis door Australië en Nieuw-Zeeland. Die reis moesten ze ineens afbreken, omdat ze bericht kregen dat koning George VI op 
6 februari was overleden. Een dag na zijn dood nam Elizabeth alle koninklijke taken over. Haar officiële kroning vond plaats op 
2 juni 1953 in Westminster Abbey in Londen. Het koninklijk gezin verhuisde naar het majestueuze Buckingham Palace.

Plichtsgetrouw

De koningin maakte de afgelopen decennia heel wat mee. Ze heeft veertien premiers aan haar zijde gehad: van Winston Churchill tot nu Boris Johnson. Geen enkel staatshoofd in de wereld heeft zo veel Amerikaanse presidenten meegemaakt als koningin Elizabeth. Van de laatste dertien bewoners van het Witte Huis heeft ze er maar liefst twaalf persoonlijk ontmoet en nummer veertien, Joe Biden, kan hoogstwaarschijnlijk deze zomer zijn opwachting maken bij de vorstin.

Met het verstrijken van de jaren kwamen er bijzondere vermeldingen achter de naam van de vorstin te staan. Sinds 2015 is Elizabeth de langst regerende monarch in de geschiedenis van het Britse koningshuis, ze is nu 69 jaar vorstin. Ze werd na de dood van de Thaise koning Bhumibol op 13 oktober 2016 ook de langst regerende monarch ter wereld.

Elizabeth is nog altijd geliefd. Ze wordt in binnen- en buitenland geprezen om haar vastberaden karakter en flair. Premier Winston Churchill zei over Elizabeth als jong meisje al: „Ze straalt autoriteit en doordachtheid uit. Verbazingwekkend voor een kind.”

De Britten bewonderen hun vorstin vooral om haar plichtsgetrouwheid. Ze mag er de laatste jaren fragieler uit zijn gaan zien, maar nog altijd legt ze bezoeken af en komt ze verplichtingen na. De koningin valt bij elk bezoek op vanwege haar kenmerkende kledingstijl: mantelpakjes in pastelkleuren en een perfect bijpassende, vaak rijk gedecoreerde hoed.

Dieptepunten

Ook het leven van een vorstin gaat niet vanzelfsprekend over rozen. Tijdens haar kersttoespraak in 1992 noemde ze dat jaar zelfs een rampjaar. Het huwelijk van drie van haar kinderen liep op de klippen en haar geliefde Windsor Castle brandde gedeeltelijk af.

In 1997 kwam (ex-)schoondochter prinses Diana bij een ongeval om het leven en werd Elizabeths imago onderwerp van discussie; de koningin zou te kil zijn. Elizabeth toonde na Diana’s dood dat ze meeleefde en de opstelling van het koninklijk huis ten opzichte van het volk werd opener en toegankelijker.

Momenteel ligt prins Andrew onder vuur vanwege zijn banden met de voor seksueel misbruik veroordeelde Amerikaanse multimiljonair Epstein. Ook werden de verhoudingen in het Britse vorstenhuis breed uitgemeten na het tv-interview dat prins Harry en Meghan recent gaven. Wat de koningin van de kwesties vindt, blijft gissen; interviews geeft ze praktisch nooit.

Tot haar dood

Hoogtepunten waren onder andere Elizabeths vijftigjarig regeringsjubileum in 2002. Het Britse volk toonde meer dan ooit zijn waardering. Ondanks haar hoge leeftijd denkt de koningin niet aan aftreden. Ze wil in de traditie van de Britse monarchen staan en dat betekent dat ze zal blijven regeren tot haar dood. In december 2016 deed ze een stapje terug door een aantal functies neer te leggen; ze was onder andere beschermvrouw van meer dan 600 organisaties. Het hof gaf aan dat de vorstin zich daarvoor bleef inzetten, maar met hulp van de andere familieleden.

De 95e verjaardag van Elizabeth is een bijzondere mijlpaal. Een die door het overlijden van prins Philip een diepzwarte rand kreeg. „Ze beschrijft het als een grote leegte in haar leven”, zei prins Andrew. Elizabeth en Philip waren maar liefst meer dan 73 jaar getrouwd en kenden elkaar al zo’n 81 jaar. Hun huwelijk werd gekenmerkt door liefdevolle gebaren, bewondering en respect. De koningin sprak niet vaak openlijk over haar gevoelens, maar heeft meer dan eens laten vallen hoeveel haar echtgenoot voor haar betekende. En zeker op een memorabele dag als woensdag zal de prins ontzettend worden gemist.