Het is bevreemdend. Terwijl in Nederland de restaurants al maanden gesloten zijn, kun je in Oekraïne –waar ik momenteel ben– gewoon uit eten. In de avond zitten de cafés vol. Weliswaar zie je mondkapjes in de metro, maar verder gaat het gewone leven door.

Zijn ze daar gek? Zou je denken.

Ook in Oekraïne probeerden ze het aanvankelijk met een lockdown. Een vrij stevige zelfs. Vorig voorjaar gingen niet alleen scholen en winkelcentra dicht, ook het openbaar vervoer werd stilgelegd. Maar het werkte niet. Op de markt kon je op de rolluiken kloppen – en als je snel afrekende, kreeg je die sjaal of barbiepop toch wel. Er ontstond een bloeiende zwarte markt van auto’s en busjes, volgepropt met mensen: niet alleen met verpleegkundigen en schoonmakers, maar ook met arbeiders en marktkooplui. De maffia boerde goed.

Zijn ze daar gek? Dat zou je opnieuw denken.

Voor een antwoord op die vraag ging ik op bezoek bij een heel gewoon gezin, ergens in een dorp. De man des huizes, Leonid, verloor een jaar geleden zijn werk. Doordat zelfs de fabrieken sloten, ging het onderdelencentrum waar hij werkte failliet. Ook zijn vrouw, Tanja, kwam thuis te zitten. De bloemen van de kwekerij waar ze werkte, werden vernietigd.

De gevolgen? Prompt konden ze geen kleding meer kopen voor hun twee kinderen, geen medicijnen voor hun moeder. De maaltijden werden wel heel karig. „Voor ons, de arbeidersklasse, heeft het woord corona maar één betekenis: massawerkloosheid”, sprak Leonid.

Een lockdown is simpelweg ondoenlijk in Oekraïne, is de conclusie. De overheid kan de kosten ervan niet betalen, en de bewoners kunnen het niet aan. Terwijl de helft van de Oekraïense huishoudens met ontslag te maken kreeg, ontving 60 procent van de getroffen Oekraïners geen enkele financiële steun. Ook Leonid en Tanja kregen geen uitkering. Het Internationaal Monetair Fonds voorzag Oekraïne weliswaar van een financiële injectie, maar dat was bij lange na niet genoeg om het miljardenverlies te dekken. Na de lockdown leefden drie miljoen mensen méér in armoede dan ervoor. Een kwart van de bevolking kan inmiddels niet meer in de belangrijkste levensbehoeften voorzien.

Ondertussen woekert het virus voort. De dokter is al een jaar eigenlijk niet meer bereikbaar. In mijn vriendenkring kent iedereen wel iemand die aan corona is overleden.

En terwijl we in Nederland zicht hebben op het eind van de crisis, is dat in Oekraïne niet het geval. Het zogeheten covax-programma van de Wereldgezondheidsorganisatie, waarbij rijke landen vaccins aankopen voor ontwikkelingslanden, loopt bepaald niet soepel.