Onverstandig wil de gemeente niet zijn, onderstreept ouderling en woordvoerder van de gemeente H. Snoek. „We zijn niet klaar met corona, we willen niet laten zien: dit durft Urk. Maar gezien de geestelijke nood in de gemeente, voelen we ons ertoe gedrongen om onze bijeenkomsten weer vorm te geven.”

Welke nood ziet u?

„We maken ons zorgen over ontkerkelijking, nu mensen de gewoonte van kerkgang kwijtraken. We krijgen noodkreten vanuit de gemeente dat het niet meer gaat; gezinnen die thuis met zes kinderen op de bank een dienst moeten volgen. Digitaal is geen vervanging.

Het is een spanningsveld, een gebedsworsteling voor ons: waar doe je wijs aan? We willen niet dat Gods Naam door ons handelen gelasterd wordt. Anderzijds: alles is inmiddels zo gepolariseerd dat wat je ook doet, iedereen er zijn mening over heeft. Reacties op internet lees ik al niet eens meer. Mijn dochter is woensdag opgebeld met het dreigement dat ze vanavond haar keel komen doorsnijden.”

Staat uw beslissing om de regels los te laten niet op gespannen voet met het gehoorzamen van de overheid?

„We willen gehoorzaam zijn aan onze overheid, maar wel in het kader van Gods goede geboden. Er ligt ook de opdracht tot het niet nalaten van onze bijeenkomsten.

De overheid geeft adviezen. Op 12 maart 2020 waren we de eerste gemeente in het land die tijdens onze kerkdienst die donderdag afschaalde naar honderd mensen. We zijn naar dertig gegaan, naar negen. Nu het aantal besmettingen in het dorp heel laag ligt, lijkt deze stap mogelijk.

Er ging voor ons een wissel om toen premier Rutte vorige week tijdens de persconferentie zo laconiek reageerde op de vraag hoe het zit met kerken. Die doen het hartstikke goed, zei hij lachend, maar we kijken eerst naar verruimingen voor de horeca, evenementen, sport. Er is geen enkel besef van de nood van kerken. Toch dragen we elke zondag ons land en volk op in gebed en vragen om een terugkeer. Samen krijgen we corona niet onder controle, dat kan alleen God geven.”

Viroloog en OMT-lid Marion Koopmans noemde het beleid van de Sionkerk „Russische roulette.” Besmettingen onder jongeren nemen sterk toe en Urk is niet anders dan de rest van Nederland, zegt ze.

„Sinds december komen we samen met de helft van de gemeente – er zijn nul besmettingen. Daarover slaan we onszelf niet op de borst, maar we zijn God dankbaar. Zodra die besmettingen er wel komen, schalen we onmiddellijk weer af.

Het gaat altijd hetzelfde als Urk in het nieuws is. Over de nieuwe winkelstraat in Leidschendam waar je over de hoofden kunt lopen hoor je niemand – maar zo druk is het bij ons in de kerk nog nooit geweest. Daarbij komt: we zijn absoluut niet de enige kerkelijke gemeente in het land die meer vrijheid neemt dan het overheidsadvies. Maar omdat het Urk is, komt iedereen eropaf.”

Maar uw gemeente laat vrijwel álle beperkingen los. Waarom is een tussenvorm geen optie?

„We hebben onszelf steeds die vraag gesteld naar andere mogelijkheden. Maar dat gaat niet goed in ons kerkgebouw. Bovendien: als we voor een tussenvorm hadden gekozen, had dat ongetwijfeld dezelfde soort reacties opgeroepen in het land.”

Dinsdag kondigde premier Rutte aan dat versoepelingen er voorlopig niet in zitten. Begrijpt u dat Nederlanders boos worden als ze vervolgens lezen over uw keuze?

„Dat begrijp ik heel goed. Maar begrijpen mensen ook dat onze gemeente verdrietig wordt als ze bij Lowlands 1500 bezoekers zien staan, of mensen hutjemutje op elkaar bij massale demonstraties? Dan zijn er twee besmettingen op een dorp met 22.000 inwoners en leggen we het hele maatschappelijke leven plat.

Dat het voor Rutte lastig is, snap ik, maar voor ons is het óók lastig om het beleid aan de gemeente uit te leggen. Ook wij merken dat het draagvlak afneemt, lontjes korter worden. Als wij een mondkapje zouden verplichten, komen de mensen niet meer.

In een gemiddelde supermarkt is de kans op besmetting honderd keer groter dan in de kerk. Bij ons komen mensen binnen langs de looproutes, houden daarbij afstand en ze blijven zitten tijdens de dienst.”

Afstandsregel

De gemeente te Urk overschrijdt niet alleen het advies van het maximum aantal kerkgangers, maar laat ook de afstandsregel los binnen het kerkgebouw. De gemeente wil afstand creëren door de kinderen van gezinnen aan beide kanten van de ouders te laten zitten. Terwijl het bezoekersaantal valt onder de vrijheid van godsdienst -een gemeente is daarmee vrij om daar zelf een keuze in te maken- lijkt dat niet zo te zijn voor de afstandsregel. Twee juristen stellen woensdag in Trouw dat de gg te Urk hiermee de wet overtreedt en de overheid dus kan ingrijpen.

De burgemeester van Urk, Cees van den Bos, laat echter weten dat de Sionkerk zelf verantwoordelijk is voor het naleven van de regels. De gemeente Urk mag achter de voordeur van kerken niet handhaven, stelt een woordvoerder van de burgemeester. „Dat blijkt uit artikel 6 lid 2 van de Grondwet en in het bijzonder uit artikel 7.1 van de coronawet. Daarin staat dat de bevelsbevoegdheid van de burgemeester bij religieuze en levensbeschouwelijke gebouwen en plaatsen niet van toepassing is voor gebouwen zoals een kerk. Dat houdt in dat de kerk zelf moet zorg dragen voor maatregelen."

Sinds de coronamaatregelen gelden heeft de gemeente regelmatig contact met de kerken, geeft de woordvoerder aan. „Er zijn gesprekken geweest en er zijn verschillende brieven verzonden. Ook als er signalen waren dat kerken nadachten over verruiming. De gemeente Urk heeft consequent aangegeven dat het naleven van de RIVM-norm een minimale voorwaarde is. De burgemeester vindt het naleven van de RIVM-richtlijn van wezenlijk belang en hij heeft de Sionkerk ook op zijn verantwoordelijkheid gewezen. Daarover blijven we in gesprek met de kerken."