De strengere regel is er een uit een pakket waarmee de commissie haar greep op de aanvoer van vaccins wil verstevigen. De plannen worden woensdag gepresenteerd. Nu kan Brussel export alleen blokkeren als de vaccinmaker over het hele kwartaal gezien in gebreke blijft.

Met de maatregel zou de commissie mogelijk bijvoorbeeld kunnen voorkomen dat het Janssen-vaccin volgende maand vanuit de EU naar andere landen wordt verscheept. Fabrikant Johnson & Johnson heeft aangekondigd de eerste weken van het tweede kwartaal wat minder te kunnen leveren dan afgesproken. Maar de farmaceut zegt dat later, nog diezelfde drie maanden, goed te maken.

Vorige week maakte de commissie al duidelijk dat zij wil kunnen beletten dat coronavaccins van EU-bodem naar landen gaan die bijvoorbeeld veel verder zijn met inenten. Dat zou niet „proportioneel” zijn, een nieuw criterium dat Brussel wil gebruiken. Ook landen die zelf niets exporteren, zoals de EU onder meer het VK en de VS verwijt, kunnen worden aangepakt. Daar schort het aan „wederkerigheid”.

Deze aanscherpingen zouden betekenen dat de EU straks Pfizer-vaccins kan tegenhouden op weg naar het VK. Ook al levert Pfizer de aan de EU beloofde vaccins keurig op tijd. Die dreiging maakt de Britse regering heel ongerust. Premier Boris Johnson heeft al met premier Rutte en anderen gebeld om te voorkomen dat het zover komt. De EU-leiders bespreken de plannen van de commissie donderdag.

Tot dusver maakte de EU nog een uitzondering voor de export van vaccins naar sommige buurlanden in Oost-Europa en aan de Middellandse Zee. Die uitzondering moet er ook aan geloven omdat anders sluiproutes ontstaan, zegt een ingewijde.