Nu de lente aanbreekt en het werk op en rond de boerderijen weer op gang komt, komen zwaar en breed landbouwverkeer en fietsers, brommers en voetgangers elkaar maar al te vaak tegen. Beide groepen verkeersdeelnemers gebruiken veelal dezelfde verkeersbiotoop: smalle landwegen en drukke dorpscentra.

Op provinciale wegen met een maximumsnelheid van 80 kilometer per uur is het plattelandsverkeer veelal niet welkom, hoewel dat een stuk veiliger zou zijn. Verantwoordelijke provinciebestuurders en hun ambtelijke adviseurs liggen dwars. De routes door de dorpen worden in de praktijk nog onveiliger door snelheidsbeperkende maatregelen als drempels en wegversmallingen. Ook aanwonenden ondervinden overlast door trillingen en geluid, veroorzaakt door landbouwmaterieel dat over drempels rijdt.

Gedwongen

De Looistraat in Heumen is zo’n plek waar het verkeer hopeloos vastloopt. Dat geldt bijvoorbeeld voor de voertuigen van Loonbedrijf Groesbeek uit de gelijknamige plaats, vertelt bedrijfsleider Jerik Albers. „Maar ook andere loonwerkers en boeren worden gedwongen daar doorheen te rijden. Een omweg van een halfuur over smalle wegen gaat door een natuurgebied. Dat kost extra tijd en geld. Daardoor zijn er in het hoogseizoen zo’n honderd verkeersbewegingen van landbouwvoertuigen door het versmalde straatje langs de basisschool.”

Daarnaast veroorzaken de opleggers ‘klepperherrie’ als ze de diverse verkeersdrempels passeren. Albers: „De buurt wordt daar ’s morgensvroeg niet vrolijk van. En als er auto’s langs de weg geparkeerd staan, kun je er niet langs. Er zijn weleens mensen voor een tractor gaan staan om ons tegen te houden. Omwonenden zijn het zat. We zijn het roerend met ze eens.”

Ongevallen

Jaarlijks komen zo’n vijftien mensen om het leven door ongevallen met landbouwverkeer en raken er 150 ernstig gewond, vertelt verkeersdeskundige Hero Dijkema van Cumela. De organistie vertegenwoordigt zo’n 3000 groen-, grond- en infrabedrijven. Cumela verwacht dat het aantal ongevallen daalt zodra overheden de verkeersstromen gaan scheiden. „Wij willen uit het dorp en bij de fietsers vandaan.”

Er is een alternatief, vertelt beleidsmedewerker Gerwin Otten van dezelfde organisatie. Samen met belangenorganisaties van boeren en burgers, zit hij in Gelderland met wegbeheerders van het Rijk, provincie en lokale overheden om de tafel. De partijen willen goede logistieke landbouwroutes, gescheiden van de kwetsbare groep fietsers, voetgangers en recreanten.

Otten: „Nu de toegestane snelheid van het agrarische verkeer is verhoogd naar 40 kilometer per uur, kunnen we prima gebruikmaken van provinciale wegen. Op veel plekken is dat nu nog niet toegestaan. Om verkeershinder te voorkomen, kun je passeerstroken aanleggen. Mits goed ingericht willen boeren en loonwerkers daar best gebruik van maken.”

Hoewel er volop met elkaar wordt gesproken in Gelderland en andere provincies, verandert er in de praktijk maar weinig. Een gunstige uitzondering vormen Zeeland en West-Brabant, stelt John Augustijn, bedrijvenadviseur van Cumela in die regio.

Zeelandmodel

„Zo’n tien jaar geleden hebben we met alle belanghebbenden de koppen bij elkaar gestoken en de problemen in kaart gebracht”, zegt Augustijn. „De meeste knelpunten zijn inmiddels opgelost, met uitzondering van de Oosterscheldekering. We mogen nu zelfs met landbouwverkeer door de Westerscheldetunnel. We hebben er zelfs 3,5 miljoen euro subsidie vanuit Europa voor gekregen.”

Cumela ziet daarom veel in het Zeelandmodel en spreekt dan ook de wens uit dat dit landelijk wordt uitgerold.