Dordrecht beperkte het kiezen in kerken in 2017: stembureaus moesten een neutrale uitstraling hebben. Dat riep in de gemeenteraad vragen op bij CDA en CU/SGP. Het college verklaarde daarop „geenszins” de bedoeling te hebben „kerken in het geheel niet meer te gebruiken als stemlokaal. Wel hechten wij aan neutraliteit van het stemlokaal.”

Dit jaar benut Dordrecht echter elf kerken. De helft van de gebruikelijke locaties viel af, dus er was dringend behoefte aan een alternatief. Vanwege de coronaregels moesten veel gemeenten op zoek naar andere gebouwen: zorginstellingen en scholen wilden geen grote aantallen mensen over de vloer hebben; andere locaties waren te klein.

Het enige stembureau dat er in de kleine Gelderse gemeente Rozendaal is, verhuisde van het gemeentehuis naar de kerk.

Onder de 158 locaties in Utrecht zijn zo’n 11 religieuze gebouwen. Amersfoort telt onder de 64 stemlocaties ditmaal 15 kerken, een kerkelijk centrum en het gebouw van het Leger des Heils. Soms zijn er meerdere stembureaus op een locatie; in de Sint Joriskerk zelfs vier.

Hysterie

Tilburg wil er niet aan. „Wij hebben geen stemlokalen ingericht in locaties waar erediensten –van welke religie dan ook– plaatsvinden, gezien de scheiding van kerk en staat”, stelt een woordvoerster.

Om dezelfde reden besloot Den Haag in 2012 geen stembureaus meer in te richten in zalen bij of in kerken. Mensen stemmen het liefst op plaatsen waar ze in het dagelijks leven ook graag naartoe gaan en kerken horen daar niet bij, stelde toenmalig burgemeester Van Aartsen. Kiezers zouden erom wegblijven. Die psychologische drempel bleek echter niet uit de opkomstcijfers, stelde de CDA-fractie na eigen onderzoek. In negen kerkgebouwen was de opkomst juist bovengemiddeld hoog. Hysterie, typeerde een woordvoerder van de PKN het besluit om geen stembureaus meer in te richten in kerkgebouwen.

Nog steeds kiest Den Haag bij voorkeur niet voor een kerk, zegt een woordvoerster. In stadsdeel Segbroek kan nu echter gestemd worden in de Goede Herderkapel. „Omdat er geen goed alternatief voorhanden was.” Ook buurt- en kerkhuis Paardenberg –„primair een buurthuis”– en de Rehobothkapel van de baptistengemeente in Scheveningen behoren tot de stemlocaties.

In Almere werd al gestemd in kerkgebouw Goede Rede. Dit jaar gebeurt dat ook in de Levend Water Kerk. In de gemeente Ede zijn 10 van de 59 stembureaus in kerken gevestigd. In 2017 waren dat er 6 van de 54. Nieuwe locaties zijn vooral in sporthallen gezocht. Dat laatste gebeurde ook in de gemeente Middelburg. Het aantal gebruikte kerken bleef daar gelijk: drie, plus het hervormd verenigingsgebouw in Arnemuiden.

Ook Eindhoven gebruikt vooral sporthallen als nieuwe locatie. Er zijn daar geen stembureaus in kerkelijke gebouwen.

De Kiesraad heeft niet geregistreerd hoeveel van de 71.261 stemlocaties zich in een religieus gebouw bevinden, zegt een woordvoerster. „Bij vorige verkiezingen waren er incidenteel vragen bij of bedenkingen tegen het inrichten van stemlokalen in kerken of moskeeën. Dit jaar heb ik daar nog geen kritische geluiden over gehoord.”

Beperkende regels zijn er volgens de Kiesraad nooit. „Bij een stembureau in een moskee wordt niet van kiezers gevraagd hun schoenen uit te trekken.”