Ook gevangenen kunnen hun stem uitbrengen
Ook de Nederlandse gevangenen van 18 jaar en ouder mogen dit jaar hun stem uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen, mits ze een andere kiezer hebben gemachtigd. Alleen gedetineerden die verlof hebben tijdens een van de verkiezingsdagen kunnen zelf het stemhokje in. Dit jaar kunnen gevangenen van 70 jaar en ouder, net als alle anderen van die leeftijd, ook per brief stemmen. Nederland telt volgens de laatste cijfers van het CBS, uit september 2019, een kleine 10.000 gedetineerden.
Gemeenten mogen in overleg met gevangenissen en tbs-klinieken besluiten om een stemlokaal in te richten in de instelling, op voorwaarde dat dit stembureau openbaar en toegankelijk is voor alle kiezers. Ook mag er een mobiel stemlokaal langskomen bij een gevangenis. In de praktijk gebeurt dit bijna nooit. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen in 2017 was het alleen voor gevangenen in penitentiaire inrichting De Karelskamp in Almelo mogelijk om in de gevangenis te stemmen. Dit jaar biedt geen enkele gevangenis deze mogelijkheid. „Er zijn nu coronamaatregelen van kracht om het contact tussen mensen te beperken en besmetting met het virus zoveel mogelijk te voorkomen”, aldus een woordvoerster van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).
Vóór 1986 werd van gedetineerden die langer dan een jaar gevangen zaten automatisch het kiesrecht ontnomen. In dat jaar werd de Kieswet gewijzigd, waardoor gevangenen niet meer per definitie uit het kiesrecht gezet werden. Toch mag niet iedereen in een penitentiaire inrichting of forensisch psychiatrisch centrum stemmen. Een rechter kan bij een strafoplegging van minimaal één jaar, bij bepaalde misdrijven zoals een terroristische aanslag, iemand het kiesrecht ontnemen. In de praktijk gebeurt dit bijna nooit. In september 2020 waren er tien mensen uitgesloten van het kiesrecht, aldus het Ministerie van Justitie en Veiligheid.