In Weert was de foutmarge maandag 6,1 procent. Nu met de nieuwe regels is dat 1,71 procent geworden, aldus de gemeente. Volgens de ’oude ’regels werd maandag in Bernheeze 8,1 procent van de tot dan toe geopende briefstemmen terzijde geschoven omdat die niet op de juiste manier waren aangeleverd. Dinsdag werd deze stapel opnieuw bekeken volgens de nieuwe richtlijn. Toen bleek slechts 4,1 procent ongeldig. De rest telt wel mee.

Een woordvoerder van Leeuwarden noemt de nieuwe werkwijze „heel erg duidelijk”. Maandag legde de gemeente ongeveer 10 procent van de 5427 brieven terzijde. Grotendeels omdat het stembiljet en de stempas in dezelfde envelop waren gestopt. Die stemmen moesten worden weggelegd omdat het briefgeheim anders geschonden werd omdat medewerkers dan konden zien op wie de stem is uitgebracht.

Dat gebeurde bij veel brieven in meerdere gemeenten. Volgens de Kiesraad ging het om 5 tot 10 procent van de stemmen. Volgens de nieuwe regels mogen stembiljet-enveloppen toch geopend worden om te zien of daar een stempas in zit. Daarna wordt gekeken of de stempas geldig is. Als dat zo is, wordt de geopende envelop met daarin het stembiljet meteen in de stembus gedaan.

Lelystad was maandag nog niet begonnen met het zogenaamde vooropenen van de briefstemmen en kon dinsdag direct met de nieuwe instructies aan de slag. „Als iemand per ongeluk toch het stembiljet en de stempas in één envelop heeft gedaan, dan controleren we of de stempas geldig is. Het stembiljet maken we niet open, die gaat in de stembus. Woensdag kijken we of die biljetten goed zijn ingevuld en geldig zijn”, aldus een woordvoerder.

In Sittard-Geleen geeft de nieuwe manier van beoordelen de vrijwilligers die de brieven openden „een beter gevoel. Het zit hem vooral in de emotie”, aldus een zegsman van die gemeente. „De werkwijze is weliswaar hetzelfde, maar het feit dat ze nu een belangrijk deel van de foutieve stemmen toch mogen meetellen, geeft een beter gevoel.” In Sittard-Geleen bleek zo’n 5 procent van de in totaal ruim 6500 briefstemmen ongeldig. In totaal 322 briefstemmen zijn terzijde gelegd, 173 ervan met ontbrekende stempassen. Die zijn op aparte stapeltjes gelegd en worden woensdag nader bekeken.

Roermond had maandag al brieven waar stempas en stembiljet in één enveloppe zaten, goedgekeurd. De gemeente zegt „via informele kanalen” al de indruk te hebben gehad dat de nieuwe procedure eraan zat te komen. „Daarmee zijn we maandag dus al begonnen”, aldus een woordvoerder van de gemeente. Van de 8803 stemgerechtigde Roermondse 70-plussers hadden dinsdagmiddag rond 16.00 uur 3285 per post hun stem uitgebracht. Van die briefstemmen zijn er 3167 zijn goedgekeurd. Dat wil zeggen dat 3,5 procent is afgekeurd. Hun stem is definitief ongeldig: of er zat alleen een stempas in de enveloppe, of alleen een kandidatenlijst en geen stembiljet.