Oude Kamer debatteert nog twee keer ná de verkiezingen
Niet alleen de landelijke verkiezingen lopen dit jaar anders vanwege het coronavirus, maar ook de periode vlak daarna. Zo zal de ‘oude’ Tweede Kamer ná de verkiezingen nog twee debatten voeren met het demissionaire kabinet. Die gaan over de coronacrisis, naar aanleiding van de persconferentie van 23 maart, en over de Europese top, die eind die week plaatsvindt. Dat de oude Kamer zich nog buigt over zaken terwijl er al een nieuw parlement is gekozen, is niet gebruikelijk en uiterst toevallig, zegt een woordvoerster.
Voorheen was de installatie van de nieuwe Kamer binnen acht dagen na de verkiezingen maar een nieuwe wet maakt een langere termijn mogelijk. Op maandag 30 maart nemen de oude parlementariërs pas afscheid, bijna twee weken na de verkiezingen. De oude Kamer zal die dag nog wel de toelating van de nieuwe Tweede Kamerleden bekrachtigen op voorstel van de commissie voor de Geloofsbrieven. De dag erna, op de laatste dag van de maand, treedt de nieuwe Kamer echt aan.
Waarschijnlijk zal komende donderdag, de dag na de verkiezingen, Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib de lijsttrekkers van de in de Kamer gekozen partijen uitnodigen voor overleg. Partijen mogen ook iemand anders sturen, zoals de ‘oude’ fractievoorzitter. Zij zullen een verkenner bespreken en aanstellen. Door de langere periode tot aan de beëdiging van de 150 parlementariërs, zal de verkenner dit keer meer tijd hebben dan voorheen.
De partij die het grootst is geworden, draagt iemand voor deze taak aan. In 2017 was dit VVD’er Edith Schippers, toen demissionair minister van Volksgezondheid en vertrouweling van premier Mark Rutte. Alle partijen gaan langs bij de verkenner en geven aan naar welke coalitie moet worden gekeken.
Voorheen lag het initiatief bij het staatshoofd. Destijds koningin Beatrix ontving op het paleis om beurten de lijsttrekkers, voor het laatst in 2010. Het eerste, omstreden VVD-CDA-kabinet van Mark Rutte trad daarna aan, met gedoogsteun van de PVV.
De Kamer nam het initiatief voor de verkenning over in 2012. Het is de derde keer dat het op de nieuwe manier gaat. De in 2013 aangetreden koning Willem-Alexander wordt wel op de hoogte gehouden van de stand van zaken.
De nieuw aangetreden Tweede Kamer zal begin april in een eerste debat over de verkiezingsuitslag praten en het verslag van de verkenner bespreken. De verkenner doet in zijn of haar verslag ook een voorstel over welke coalitie moet worden onderzocht. Dan wordt naar verwachting ook meteen gesproken over de aanstelling van een of meer mogelijke informateurs.
Een informateur gaat inhoudelijk aan de slag met de vorming van een nieuwe coalitie. Daaraan zijn geen termijnen verbonden. Die van 2017 was de langste kabinetsformatie ooit in de Nederlandse geschiedenis. Als alles rond is, zal een formateur een kabinet smeden. Dat is in de regel de nieuwe premier.