Het langverwachte offensief tegen de door opstandelingen en terroristen bezette stad lijkt hiermee begonnen. De grondtroepen krijgen steun van artillerie en gevechtshelikopters. De artillerieaanvallen waren vooral gericht op de zuidelijke wijken van de stad.

Amerikaanse functionarissen zeiden dat de zwaarste strijd nog moet komen, wanneer de Amerikanen de stadskern aan de oostoever van de Eufraat binnentrekken. Daar ligt ook de wijk Jolan, waar de opstandelingen naar verluidt hun zwaarste verschansingen hebben.

Twee mariniers kwamen om het leven, meldde het Amerikaanse leger. Ze zaten in een bulldozer die omsloeg en in de Eufraat belandde.

De eerste aanvallen op Fallujah begonnen enkele uren nadat de Iraakse regering in bijna het hele land de noodtoestand had afgekondigd voor een periode van zestig dagen. Nadat de Amerikaanse troepen de omgeving hadden afgezet, werden enkele honderden Iraakse soldaten naar het ziekenhuis gestuurd. Een vijftigtal mannen dat zich daar bevond werd aangehouden, maar ongeveer de helft werd al snel weer vrijgelaten. Veel patiënten werden de gang op gedreven en geboeid tot kon worden vastgesteld of zich onder hen extremisten verscholen.

De directeur van het ziekenhuis, Salih al-Issawi, zei dat hij de Amerikanen om toestemming had gevraagd artsen en ambulances naar de stad te sturen om gewonden te helpen, maar dat dit werd geweigerd. De Amerikanen wilden dat niet bevestigen.

Toen de Amerikanen Fallujah in april belegerden, waren de artsen van het ziekenhuis de belangrijkste bron van mededelingen over burgerslachtoffers. Volgens de Amerikanen werden die aantallen overdreven. De berichten wekten in de hele Arabische wereld grote verontwaardiging, waarop de Amerikaanse regering besloot het offensief te staken.

Voordat de aanval werd ingezet hadden Amerikaanse en Iraakse troepen Fallujah gesoleerd. Amerikaanse commandanten waarschuwden hun troepen zich op te maken voor de felste straatgevechten sinds de oorlog in Vietnam.

Moslimleiders in Fallujah richtten zich tot de Iraakse militairen die aan het offensief deelnemen. „Wij zweren bij Allah dat jullie ons op straat zullen tegenkomen, dat we jullie huizen zullen betreden en jullie zullen afslachten als schapen”, aldus de geestelijken.

Alle verkeer van en naar Fallujah werd stilgelegd, volgens het Amerikaanse leger in overeenstemming met de eerder afgekondigde noodtoestand. Amerikaanse functionarissen meldden dat de opstandelingen in het voorafgaande etmaal hun mortierbeschietingen op Amerikaanse stellingen rond de stad hadden opgevoerd. Aanvallen van opstandelingen kostten dit weekeinde in het centrale deel van Irak aan meer dan vijftig mensen het leven.

Alleen het Koerdische noorden is uitgezonderd van de noodtoestand. Wat de maatregel precies inhoudt zou later maandag worden bekendgemaakt.

Regeringswoordvoerder Thair Hassan al-Naqeeb zei dat de regering vast van plan is de orde in het land te herstellen, zodat er zoals gepland eind januari verkiezingen gehouden kunnen worden. „We hebben de situatie in dit gebied zien verslechteren”, zei hij. „Elk obstakel zal worden verwijderd.”

Verscheidene mensen hebben de Iraakse premier Iyad Allawi opgeroepen Fallujah niet te bestormen. Mohammed Ali Bilal, een onderhandelaar uit Fallujah, vroeg tussenkomst van de Arabische Liga, de Verenigde Naties en de Islamitische Conferentie-Organisatie om een vreedzame oplossing te vinden.

Secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties en anderen hebben gewaarschuwd dat een offensief op Fallujah een geweldsgolf kan uitlokken die de eind januari te houden verkiezingen onmogelijk maakt. De invloedrijke soennitische Bond van Moslimgeestelijken heeft gedreigd de verkiezingen te boycotten als Fallujah wordt aangevallen.

Irak stelt voor de opstandige steden Fallujah en Ramadi in de provincie al–Anbar de avondklok in. Die gaat om 16.00 uur Nederlandse tijd in. Bovendien gaat de luchthaven van Bagdad vanaf maandag voor 48 uur dicht voor burgervluchten. Dat heeft de Iraakse interim–premier Allawi maandag gezegd.

De Iraakse autoriteiten hadden zondag al aangekondigd dat voor Fallujah de noodtoestand zou worden uitgeroepen. Het is niet duidelijk hoe lang de avondklok gaat duren. Ook gaat de grens met Syrië en Jordanië dicht, behalve voor hulpgoederen. Verder worden doorgaande wegen geblokkeerd en komt er een strikt verbod op het dragen van wapens.