Theo van Gogh gold als moedig omdat hij de islam durfde te beledigen, maar voor moslims gelden „heel strenge regels” over wat zij mogen zeggen over bijvoorbeeld het Westen, Israël of homoseksualiteit.

Dat zei de Amerikaanse historica Markha Valente vrijdag. Valente doet aan de Vrije Universiteit in Amsterdam vergelijkend onderzoek naar het debat over de islam in Nederland en de Verenigde Staten. Nederland moet volgens haar kiezen voor absolute vrijheid van meningsuiting, die voor iedereen geldt, of voor het stellen van grenzen, die dan ook op iedereen van toepassing zijn.

Valente nam deel aan een debat in Den Haag over het proefschrift ”De erfenis van Fortuyn”, waarop Volkskrant-journalist Hans Wansink donderdag promoveerde. Fortuyn is er volgens Wansink in geslaagd met zijn populistische agenda de Nederlandse politiek open te breken. Fortuyn heeft een „renaissance van het democratische leven” bewerkstelligd na de paarse periode zonder politieke strijd, concludeert Wansink.

Fortuyn ging net als Van Gogh uit van een „botsing van beschavingen”; beiden waren er van overtuigd dat islam en democratie niet te verenigen zijn, aldus Wansink. Van Gogh was met zijn beledigingen aan het adres van moslims volgens Valente eigenlijk geen deelnemer aan het debat over de islam. „Beledigen is iets anders dan debatteren.”

Het valt haar op dat veel Nederlanders wel een gevaar zien in uitspraken van moslims over bijvoorbeeld homo’s, maar zich geen zorgen maakten over de gevolgen die beledigende uitspraken als die van Van Gogh kunnen hebben.