Een dreigement van Orban kwam zondag al: Als de christendemocratische Volkspartij in Europees verband (de EVP) de nieuwe regels over schorsingen invoert, vertrekken mijn elf Europarlementariërs uit de groep. De Hongaarse premier voegde woensdag daad bij het woord.

Waarom zat Orban zo in zijn maag met deze nieuwe regels? Die maakten het mogelijk dat in het vervolg niet alleen één Europarlementariër kan worden geschorst, maar ook een hele delegatie. Orban zag kennelijk de bui al hangen en besloot de eer aan zichzelf te houden en te vertrekken.

De maatregelen kwamen niet zomaar uit de lucht vallen, maar zijn een gevolg van jaren geruzie. De frustratie met ongepaste uitspraken van Orbans partijgenoten en het omstreden handelen van regering-Orban nam voor het merendeel van de andere christendemocraten steeds meer toe. Er moest in hun ogen wat gebeuren om het gezicht van de EVP te redden. De nieuwe regels moesten uitkomst bieden en waren een stap om Fidesz verder uit de Volkspartij te werken.

Onvermijdelijk

Zover kwam het echter niet; Orbans leden zijn al vertrokken uit de groep waar ook het CDA en de ChristenUnie bij horen. „Onvermijdelijk”, noemde CDA-Europarlementariër Esther de Lange het vertrek. „Mentaal hadden we al afscheid van hem genomen.”

De CU stelde dat het afscheid „onze steun en instemming” heeft gekregen. Ook zij verwees naar een verklaring van april vorig jaar. Daarin staat dat „de autocratische koers die Orban vaart, haaks staat op de rechtsstatelijke principes die door ons worden uitgedragen en verdedigd.”

In welke Europese politieke familie de Europarlementariërs van Fidesz nu een thuis gaan vinden, is nog de vraag. Een mogelijkheid is de groep van de Europese Conservatieven en Hervormers, waar de SGP en JA21 (voorheen FVD) bij horen. De covoorzitters van de fractie hebben woensdag al hun „medeleven en solidariteit” aan Fidesz betuigd. De SGP, die een gezamenlijke Europese lijst met de CU heeft, wilde vooralsnog niet reageren of zij de komst van Fidesz zou verwelkomen.

Als Orbans leden overstappen naar de Conservatieven of een andere fractie, moet de delegatie eerst helemaal loskomen van de EVP. Dat is nu nog niet het geval. Fidesz is geen onderdeel meer van de EVP-fractie, maar nog wel van de partij. Fidesz is echter sinds 2019 ook binnen de partij geschorst, waardoor ze intern al vrijwel geen inspraak hebben.