De emir is toekomst­gericht en bijvoorbeeld enorm trots dat een ruimtevaartuig van zijn land deze maand de planeet Mars heeft bereikt. Dat illustreert het klimaat van vooruitgang en ontwikkeling dat hij met name voor Dubai, waar later dit jaar de uitgestelde Wereld Expo de deuren moet openen, voor zich ziet. Maar in andere zaken is de sjeik allerminst vooruitstrevend, zoals tenminste twee van zijn dochters hebben ervaren. In eigen familie gelden de oude normen en waarden en afwijking daarvan wordt gestraft.

Gevangen

Voor sjeik Mohammed (71) had februari de maand moeten worden waarin het succes van de ruimtemissie werd gevierd en de emiraten, een federatie van zeven staatjes waarvan Abu Dhabi en Dubai de bekendste en belangrijkste zijn, respect zouden afdwingen. In plaats daarvan staat de emir van Dubai nu zelf in het middelpunt van de belangstelling. Niet van de wereld van de wetenschap, maar van mensenrechtenorganisaties en de Verenigde Naties. Dit vanwege video-opnamen die door zijn dochter sjeika Latifa (35) heimelijk zijn gemaakt en die vorige week door het BBC-onderzoeksprogramma Panorama zijn vertoond.

Latifa vertelde dat ze al een paar jaar gevangen wordt gehouden in een villa. „Zonder proces, zonder aanklacht, zonder dat ik naar buiten mag en zonder medische hulp”, zoals ze in de met een binnengesmokkelde mobiele telefoon opgenomen video zei. „Ik word constant bewaakt en de politie heeft gedreigd dat ik mijn hele leven gevangen zal zitten en nooit het zonlicht meer zal zien.” Omdat al er enige tijd niets van haar is gehoord, vrezen vrienden en mensenrechtenactivisten voor haar leven. Dat was ook reden om de door Latifa in de badkamer gemaakte en stiekem doorgestuurde filmpjes uiteindelijk openbaar te maken.

Voorzichtig

„We zijn zeer bezorgd”, aldus de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Dominic Raab, na de tv-uitzending over ”The Missing Princess”. „We zullen de ontwikkelingen scherp in de gaten houden”, zo voegde hij eraan toe. Van maatregelen tegen de emiraten of de sjeik kon geen sprake zijn. „Daarvoor zie ik niet genoeg bewijs.”

Premier Boris Johnson liet zich in soortgelijke bewoordingen uit. Hij maakte zich zorgen, maar wachtte op de resultaten van onderzoek door de VN. De Verenigde Arabische Emiraten zijn op tal van gebieden een belangrijke partner en daarom opereert de Britse regering terughoudend en omslachtig.

Eenzelfde houding constateerde de BBC in de hippische wereld waarin sjeik Mohammed met zijn stoeterij Godolphin een leidende rol speelt, waaraan alleen al in Groot-Brittannië jaarlijks tientallen miljoenen worden verdiend. Eigenaren moeten van onbesproken gedrag zijn, zo schrijven de regels voor, maar over het gedrag van sjeik Mohammed heeft de British Horseracing Authority zich nog niet gebogen. Koningin Elizabeth, net zo gek op paarden en paardenraces als de emir, zou echter wel hebben besloten niet meer met hem gezien te willen worden, zoals dat bijvoorbeeld jarenlang gebruik was bij de zomerse wedstrijden tijdens Royal Ascot.

Vrijdag bezwoer de koninklijke familie van Dubai dat prinses Latifa het goed maakt en thuis wordt verzorgd. Het hof van de emir ontkent dat hij haar gegijzeld houdt. „Ze wordt steeds beter en we hebben hoop dat ze wanneer de tijd rijp is, terugkeert in het publieke leven. In reactie op alle berichten in de media over Latifa willen we iedereen die bezorgd was om haar welzijn bedanken, hoewel de verhalen absoluut niet laten zien hoe de situatie werkelijk is.”

Prinses Haya

Sjeik Mohammed, regerend sinds 2006, is naar islamitisch gebruik meerdere keren getrouwd. Daarnaast is hij echter ook een aantal malen weer gescheiden. Voor het laatst in februari 2019. Aanvankelijk buiten medeweten van de vrouw om wie het ging: zijn zesde echtgenote, de Jordaanse prinses Haya, met wie hij in 2004 was getrouwd. Haya is een dochter van wijlen koning Hussein en een halfzus van de huidige koning Abdullah. De sjeik en Haya hebben twee kinderen. Die verblijven met hun moeder in Londen, waar Haya kort na de echtscheiding naartoe vluchtte en om bescherming vroeg. Ze voelde zich in Dubai niet langer veilig en vreesde ook voor de kinderen, Jalila en Zayed.

De vlucht van prinses Haya leidde tot gerechtelijke procedures bij de High Court in Londen, en als onderdeel daarvan werd er ook onderzoek gedaan naar Latifa en haar oudere zus Shamsa. Die liep in 2000 weg van huis toen de familie op het eigen landgoed in het Engelse graafschap Surrey bivakkeerde. „Ze wilde niet langer in een gouden kooi leven”, gaf zus Latifa enkele jaren geleden 
als uitleg. „Ze wilde dezelfde vrijheden die mensen in de beschaafde wereld ook hebben.”

Maar de vrijheid van Shamsa was slechts van korte duur. Ze werd op klaarlichte dag van straat gepikt in Cambridge en snel het land uitgevoerd en naar Dubai teruggebracht. Sindsdien is er van haar niets meer vernomen. „Ze is als een zombie”, aldus Latifa, die haar in 2008 voor het eerst weer zag.

Onderschept

Sjeika Latifa besloot op haar zestiende het voorbeeld van haar zus te volgen. Ze dacht in 2002 dat een autorit over de grens naar Oman vrijheid zou brengen. „Heel naïef”, zo zei ze later. Latifa werd onderschept en in een gevangenis gegooid, waar ze drie jaar en vier maanden werd vastgehouden „en gemarteld”, zoals ze verklaarde in een video uit 2018. Dat jaar wist ze met hulp van vrienden een nieuwe ontsnapping op touw te zetten. „Ik voel me opgesloten in dit land. Ik wil hier weg”, aldus de sjeika. Vooraf maakte ze een video waarin ze haar beweegredenen opsomde en die afgespeeld zou moeten worden wanneer haar actie niet zou slagen.

Ontvoerd

Dat laatste geschiedde ook. Ze wilde via Oman met een boot naar India gaan om van daaruit naar Florida te vliegen. Voor de kust van India werd de boot geënterd en Latifa werd verdoofd en per vliegtuig afgevoerd. Sindsdien zit ze vast.

Het Britse High Court stelde vast dat sjeik Mohammed zeer waarschijnlijk een hand had in de ontvoering van zijn beide dochters en dat het dus aannemelijk was dat zijn kinderen met Haya ook gevaar liepen.

De aandacht voor de rechtszaak van prinses Haya betekende dat het lot van haar stiefdochter Latifa ook weer in de publiciteit kwam. Het is echter maar de vraag of sjeik Mohammed zich daar iets van zal aantrekken. Met de ruimtesonde Hoop bevindt hij zich in de moderne tijd, maar met zijn geheim gehouden familieleven heeft hij de feodale tijd niet verlaten.