10.28 uur: Plotseling verbod

De derde macht blijft verrassen. Zette de Raad van State in mei 2019 Nederland op zijn kop door een ingrijpende uitspraak over stikstof, dinsdag gooide de voorzieningenrechter in Den Haag een baksteen in de Hofvijver. De protestgroep Viruswaarheid heeft gelijk, sprak de rechter in een kort geding uit. De sinds 23 januari van kracht zijnde avondklok moet meteen worden opgeheven. Hoofdargument: het kabinet heeft voor de invoering van dit paardenmiddel gewoon de verkeerde wet gebruikt.

Voor het kabinet, dat dit ingrijpende instrument inmiddels is gaan zien als een belangrijk strijdmiddel om het oprukken van de Engelse variant van Covid-19 af te remmen, een tegenvaller. Komen nu alle 26.000 uitgedeelde avondklokboetes op losse schroeven te staan? PVV-leider Wilders eist een spoeddebat.

14.00 uur: Tegenaanval kabinet

Als rond de klok van tweeën premier Rutte en minister Grapperhaus van Justitie een persconferentie geven, wordt duidelijk dat de ‘tegenaanval’ van het kabinet drie elementen bevat: 1) Het volk oproepen zich op vrijwillige basis aan de avondklok te houden, 2) Het aanvechten van de rechterlijke uitspraak, vanuit de verwachting dat dit hoger beroep een opschortende werking heeft, 3) als een haas een spoedwet voorbereiden die wél een correcte wettelijke basis biedt voor het instellen van een avondklok.

Een kansrijke strategie. Ondertussen weten burgemeesters, politiemensen en boa’s niet wat ze deze avond moeten gaan doen. Handhaven of niet? Gooi maar in mijn (politie)pet.

16.20 uur: Nog geen duidelijkheid

Bij het hof in Den Haag begint kort na vieren de zaak van het spoedappel waarmee de Staat de rechtbank ervan wil overtuigen dat ten minste tot het hoger beroep de avondklok in stand moet worden gehouden.

Het hof kan zich echter niet zomaar over dit zogeheten schorsingsincident buigen doordat Viruswaarheid de drie aanwezige rechters–zoals dat in juridische termen heet– wraakt. Jurist Jeroen Pols van de protestgroep verwijt hen vooringenomen; hij krijgt van de rechtbank niet of onvoldoende het woord. Verder laakt hij het feit dat het hof zo aandringt op spoed. Ook dat zou wijzen op een bevooroordeelde houding.

De zitting wordt geschorst. De verwarring voor burgers is compleet. Welke kant gaat het nu op? Blijft de avondklok of niet?

Het hof in Den Haag laat er in elk geval geen gras over groeien en stelt meteen een zogenoemde wrakingskamer in. Dat wrakingsverzoeken statistisch gezien slechts zelden worden gehonoreerd, neemt niet weg dat de spanning er op deze wijze wel in blijf. Zal Nederland vóór 21.00 uur vanavond weten waar het aan toe is?

19.02 uur: Nog even geduld oefenen

Even na half zes komt de wrakingskamer van het gerechtshof in Den Haag bijeen om te beslissen over het wrakingsverzoek van Viruswaarheid. Iets na zevenen weten we de uitslag: het wrakingsverzoek is afgewezen. De zitting over de vraag of de overheid de avondklok ten minste mag handhaven tot het hoger beroep dat de Staat aantekende –inmiddels is bekend dat dit vrijdagmorgen om 10.00 uur dient–, kan worden hervat.

20.38 uur: Het ‘verlossende’ woord

Eindelijk valt het ‘verlossende’ woord. De avondklok blijft voorlopig van kracht, oordeelt het gerechtshof in Den Haag, dat het vonnis van de rechter in kort geding, eerder deze dag, voorlopig opschort. De Staat –lees: Rutte en zijn kabinet– die hoger beroep aantekende tegen dit vonnis, kan opgelucht ademhalen.

Het hof zegt in zijn vonnis dat het nu louter gaat om een belangenafweging. Het belang van Viruswaarheid is beperkt tot een aantal dagen, meent het hof. Het belang van de Staat is het voorkomen van een jojo-effect.

De rechter vindt het belang van de Staat daarom zwaarder wegen. „En nu allemaal snel naar huis”, besluit de rechter.

Inderdaad, naar huis. Om vrijdagmorgen, als om 10.00 uur de inhoudelijke behandeling van het hoger beroept speelt, weer terug te keren. En ook dan blijft het nog wachten op de finale; de uitspraak van het Haagse hof volgt pas enkele dagen later.