Dat is de kern van de twaalfde assemblee (vergadering) van de Wereldraad die van 31 augustus tot 8 september in 2022 in Karlsruhe wordt gehouden, zo is recent bekend geworden. De vergadering is met een jaar uitgesteld. Het bestuur acht het onverantwoord om in coronatijd zo’n 1500 delegaties en 4000 deelnemers te ontvangen. Het thema van de assemblee is ”De liefde van Christus stuwt de wereld naar verzoening en eenheid”. Het zijn bekende woorden uit het verleden, maar de urgentie ervan wordt nu onderstreept sinds de huidige pandemie de mensheid confronteert met de kwetsbaarheid en gebrokenheid van het leven, aldus interim algemeen secretaris dr. Ioan Sauca.

Hoe is de Wereldraad ontstaan?

De Wereldraad werd opgericht op 23 augustus 1948 in Amsterdam, waar 354 kerkelijke afgevaardigden van 147 kerken uit 44 landen elkaar ontmoetten op de eerste assemblee. De Wereldraad was geworteld in de zendingsbeweging van de negentiende eeuw, uitlopend op de eerste Wereldzendingsconferentie in 1910. Andere oecumenische initiatieven waren de bewegingen ”Life and Work” en ”Faith and Order”, die respectievelijk in 1925 en 1927 hun eerste wereldconferenties hielden. Een assemblee van de Wereldraad wordt om de zeven jaar gehouden.

Hoe breed is de Wereldraad?

Tot 1961 bestond de Wereldraad alleen uit protestantse kerken, al was dat een zeer breed spectrum: lutheranen, gereformeerden (presbyterianen), anglicanen, methodisten en baptisten. Sinds 1961 zijn de oosters-orthodoxe kerken erbij gekomen. Opvallend gering was in 1948 het aantal deelnemers (30 van de 146) uit de jonge kerken in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Dat ligt nu heel anders: de Wereldraad bestaat steeds meer uit kerken uit de Derde Wereld, waardoor het orgaan ook confessioneel van kleur verandert: de veelal liberale kerken in het Westen zijn op hun retour.

Hoeveel leden heeft de Wereldraad?

De Wereldraad heeft 350 leden in meer dan 100 landen die meer dan 500 miljoen christenen vertegenwoordigen. De Rooms-Katholieke Kerk ontbreekt, maar participeert volop in diverse organen van de Wereldraad. Het formele lidmaatschap van deze grote wereldkerk zou de structuur van de Wereldraad organisatorisch onder druk zetten. Ook worden steeds meer contacten aangeknoopt met kerken die deel uitmaken van de pinkster- en charismatische beweging. Diverse kerken uit Nederland zijn lid van de Wereldraad, onder meer de Protestantse Kerk in Nederland.

Hoe staat het met kerkelijke eenheid?

De zichtbare eenheid van de kerk staat vanaf het begin op de agenda van de Wereldraad, die echter geen superkerk wil zijn maar een federatief verband van onafhankelijke kerken. Het rapport ”De Kerk. Op weg naar een gemeenschappelijke visie”, dat in 2013 in Busan (Zuid-Korea) werd aangenomen, definieert de kerk als plan van de drie-enige God tot heil en verzoening van de mensheid. De eenheid van de kerk, de eenheid van de mensheid en de eenheid van de gehele schepping behoren bij elkaar.

Wat zijn de verwachtingen voor de toekomst?

Op het punt van de doop en de eucharistie zijn er overeenkomsten bereikt, al houdt Rome eraan vast dat gemeenschappelijke viering alleen mogelijk is als de kerken werkelijk één zijn. Hans-Georg Link pleit in zijn recente boek ”Bausteine für unsere ökumenische Zukunft. Erfahrungen und Vorschläge von Vancouver 1983 bis Karlsruhe 2021” (Evangelische Verlagsanstalt, Leipzig) voor een oecumenisch concilie, gegroepeerd rond de vier centra van de wereldkerk: Genève, Rome, Constantinopel en Canterbury. Hij denkt aan 2054, 1000 jaar na het schisma tussen de oosterse en westerse kerken. Basis is het credo van 381 (Nicea-Constantinopel), de confessie die alle kerken met elkaar delen.