”De apostel der heidenen. De zendingsreizen van Paulus”
Auteur: ds. J. J. van Eckeveld
Uitgeverij: Den Hertog, Houten, 2004
ISBN 90 331 1802 5
Pagina’s: 377
Prijs: € 24,90. In ”De apostel der heidenen”, een boek van bijna 400 bladzijden, vinden we een uitgebreide weergave van Paulus’ werk. Het is aan de auteur te merken dat hij de apostel met vreugde op diens zendingsreizen heeft gevolgd. Ds. J. J. van Eckeveld wil de lezer deelgenoot maken van die vreugde.

”De apostel der heidenen” is zo opgezet dat over elke perikoop ongeveer vier meditaties zijn geschreven. De schrijver begint met de bekering van Saulus op weg naar Damascus. Hij volgt daarna de lijn van de zendingsreizen, zoals ons die ook in het bijbelboek Handelingen wordt weergegeven.

Laat ik beginnen met mijn waardering uit te spreken voor wat de schrijver uit het Woord van God naar voren heeft gebracht. Hij schrijft op een vriendelijke en gunnende toon en laat de genade en kracht van het Koninkrijk der hemelen schitteren. Het werk van de drie-enige God komt voluit aan de orde: de Vader in Zijn verkiezende liefde, Christus Die het heil heeft verworven en de Heilige Geest Die het toepast.

Ook de verscheidenheid van het werk van God in het leven van een zondaar wordt duidelijk onder woorden gebracht. Dat bewaart voor de gedachte dat de Heere altijd en bij iedereen precies dezelfde weg zou gaan. Tegelijk geeft ds. Van Eckeveld aan dat het werk van de Heere door Zijn Geest wel altijd te herkennen is in de drieslag van de Heidelbergse Catechismus: ellende, verlossing en dankbaarheid. Zo spreekt de Schrift over het geloof dat door de Heilige Geest wordt gewerkt.

De auteur spreekt de lezer persoonlijk aan en plaatst hem voor de vraag hoe hij persoonlijk tegenover de Heere staat. Het is goed dat zulke indringende vragen aan het hart worden gelegd. We worden gewezen op het genadekarakter van het heil. God schenkt het heil in Christus uit louter genade. Ds. Van Eckeveld omschrijft het wonder van Gods genade duidelijk. Daarnaast wijst hij op een evenwichtige wijze de lezer op zijn verantwoordelijkheid onder de prediking van het Evangelie. God roept nooit vrijblijvend.

Meditatief karakter
”De apostel der heidenen” draagt een sterk meditatief karakter. In het voorwoord geeft de schrijver zelf ook aan dat hij geprobeerd heeft het boek een stichtelijk karakter te geven, met onderwijzingen voor het persoonlijke leven. Dat is een sterke kant. De wijze waarop de Heilige Geest werkt, wordt duidelijk vanuit de tekst naar het hart van de lezer gebracht. Door deze opzet leent het boek zich uitstekend voor persoonlijke bijbelstudie en meditatie.

Mede door deze inzet krijgt de exegese minder aandacht. Dat hoeft in een meditatief getoonzet boek geen nadeel te zijn. Ik heb het, zeker bij het lezen van het eerste gedeelte, niet als storend ervaren. Maar bij het verderlezen gaf het, gezien de omvang, toch wat vermoeiends, omdat veel geestelijke zaken en de verwoording daarvan worden herhaald. ”De apostel der heidenen” had meer aan zeggingskracht kunnen winnen, als de auteur dieper was ingegaan op de plaats van de besproken gedeelten in het geheel van het boek Handelingen en van de heilsgeschiedenis. Zo had het handelen van de verhoogde Christus vanuit de hemel door Zijn Geest nadrukkelijker naar voren kunnen komen. Want het gaat in Handelingen, ook in de zendingsreizen van Paulus, om Christus Die Zijn kerk op aarde vergadert, beschermt en onderhoudt. Ds. Van Eckeveld laat deze lijn zeker niet ongenoemd. Bij belangrijke en controversiële teksten betrekt hij de heilshistorische lijn. Ik denk bijvoorbeeld aan wat op blz. 306 en 307 over de pinkstervolheid wordt gezegd. Maar zo’n lijn had meer uitwerking en verdieping mogen hebben, om schriftuurlijk tegenwicht te bieden aan verkeerde opvattingen over de Heilige Geest en Zijn gaven. Zo zijn er meer gedeelten aan te wijzen waar de auteur volop de gelegenheid had om actuele onderwerpen te behandelen. Hebben jongeren in deze tijd van geestelijke verwarring niet een duidelijke geestelijke leiding vanuit de Schrift nodig?

Heldere taal
”De apostel der heidenen” is geschreven in een heldere taal, en over het algemeen ook in duidelijke bewoordingen. Soms kwam ik een uitdrukking tegen die ik toch wat minder passend vond, zoals „plat voor God in het stof komen” (blz. 21). Wellicht dat in bepaalde kringen dit nog als een geestelijke uitdrukking wordt verstaan. Maar onze jongeren zijn gebaat bij duidelijke taal, die ook in hun oren eerbiedig klinkt.

In dit boek zijn passende foto’s als illustraties opgenomen. Dat maakt het tot een fraai ogend geheel. De gemaakte opmerkingen willen geen afbreuk doen aan het vele goede dat in dit boek te vinden is. Daarom is het echt de moeite waard ”De apostel der heidenen” te lezen en te herlezen.