Wie er even over nadenkt, gaat twijfelen of het wel echt waar is. Naar nu blijkt heeft de GGD al maanden geleden signalen ontvangen dat het systeem waarmee coronatesten worden geregistreerd zo lek is als een mandje. Nog erger, deskundigen zeggen dat het systeem nooit had mogen gaan draaien. De inrichting deugde van geen kant. De basisvraag: welke informatie sla je op en voor hoelang, bleef bijvoorbeeld onbeantwoord.

Schokkend is ook dat het kennelijk bij niemand is opgekomen dat er extra ‘veiligheidskleppen’ moeten worden ingebouwd als duizenden medewerkers met het systeem gaan werken.

Dat klemt nog eens te meer omdat velen van die medewerkers in korte tijd bij de GGD’s moesten worden aangenomen. Door de coronapandemie had de dienst plotseling veel meer menskracht nodig. Goed de tijd nemen om de nieuwe medewerkers in te werken en te leren kennen, hadden de GGD’s niet. De mensen gingen vrijwel direct aan de slag. De organisatie had echter moeten bedenken dat het een risico is als nieuwe, nauwelijks ingewerkte medewerkers toegang krijgen tot veel vertrouwelijke informatie. Want daar gaat het wel om.

Het meest schokkend is nog dat de opgeslagen informatie gaat over de gezondheid van mensen. Feiten die intiem eigendom zijn van de betrokkene liggen nu op straat, ja erger zijn te koop aangeboden aan criminelen. Die kunnen nu deze data voor hun eigen duistere praktijken gebruiken.

Denkbaar is dat mensen met deze gegevens over hun eigen persoon worden gechanteerd of dat er identiteitsfraude mee wordt gepleegd. Maar zelfs als dit niet aan de orde is, dan nog is het voor elk mens een onprettige gedachte dat onbekenden wetenschap omdragen van zijn persoonlijke gegevens.

Het is daarom onbegrijpelijk dat minister De Jonge in de Kamer er geen blijk van gaf zeer gealarmeerd te zijn door de gebeurtenissen. Even onbegrijpelijk is dat de leiding van de GGD’s, vrijdag in de media verklaarde niets te weten van verscherpt toezicht van de Autoriteit Persoongegevens. Het klonk zo van: Doe niet zo paniekerig. Hij had er beter aan gedaan te laten zien dat hij in alle staten is.

Helemaal onbegrijpelijk is dat vrijdag het bericht opdook dat de gevoelige informatie nog niet uit het lek van het GGD-systeem is verwijderd. Snappen de verantwoordelijken bij die dienst dan echt niet hoezeer dit de gevoelens van onveiligheid en onzekerheid bij mensen voedt?

Het vertrouwen van de burger in de overheid en in overheidsdiensten nadert inmiddels wel een kritische grens. Na de toeslagenaffaire, na veel geharrewar over testen en vaccins, na onrust over een slecht functionerende inlichtingendienst van de politie, kan er echt niet nog een volgend schandaal bij. Kordaat ingrijpen is nu de eerste stap om het vertrouwen te herstellen.