„Wij, bezorgde burgers van Nederland, zien dat onze veiligheid op het spel staat. Door jarenlange bezuinigingen, achterblijvende investeringen en een gebrek aan daadkracht van de politiek is onze krijgsmacht compleet verwaarloosd.” Met deze woorden start de petitie die een groep bezorgde burgers deze week lanceerde op zijn website (www.psst.nl). Zij vragen de burgers van Nederland om deze petitie te ondertekenen met de slogan: ”Geef ons munitie, teken de petitie.”

Is deze zorg terecht? Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden, moet er eerst nog een aantal andere vragen gesteld worden. Te weten: Wat zijn de afspraken die onze regering in internationaal defensieverband heeft gemaakt? Wat is de opvatting hierover van leidende instituties, zoals de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO). En wat is de opvatting van Defensie zelf?

Ambitieniveau

Onze regering was in 2014 van mening dat het ambitieniveau van de krijgsmacht aangepast diende te worden. Daar waar nodig moest er extra geld naar de defensiebegroting. Tijdens de NAVO-top in datzelfde jaar in Wales beloofde Nederland de defensie-uitgaven binnen tien jaar dichter bij de NAVO-norm van 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) te brengen. Deze toezegging uitte ons land op de NAVO-top in 2016 nogmaals. Tot op heden is deze toezegging nog steeds niet waargemaakt. De huidige verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen laten eveneens zien dat het halen van deze toegezegde 2 procent ook in 2024 waarschijnlijk niet realistisch zal blijken te zijn.

Ondertussen is de veiligheid in en rond Nederland verslechterd. Die alarmerende conclusie trok de WWR in een rapport over de strategische visie van het defensiebeleid. Het neerschieten van vlucht MH17 boven Oekraïens grondgebied, de vluchtelingenstromen als gevolg van burgeroorlogen, de strijd in Syrië en Irak, instabiliteit door cyberopruiing, de annexatie van de Krim, de Russische dreiging die de Baltische Staten voelen en terroristische dreigingen maken duidelijk dat veel brandhaarden in de wereld directe of indirecte impact hebben op Nederland.

Belofte

Veiligheid kan niet meer worden gevonden in verschansing voor agressie van buitenaf, maar vereist beleid dat berust op inzicht in de vele verbindingen tussen ‘binnen’ en ‘buiten’. Daarnaast liet oud-president Trump weten niet meer bereid te zijn om 75 procent van de NAVO-rekening te betalen. Hij verwachtte van de NAVO-landen evenwichtige bijdragen. Het is de verwachting dat de nieuwe president, Biden, deze lijn (grotendeels) zal volgen. De NAVO verwacht van Nederland in een uitgewerkte meerjarenplanning hoe het de gemaakte belofte aan de NAVO, namelijk de defensiebijdrage verhogen tot 2 procent van het bbp, gaat uitvoeren. Als we kijken naar de huidige politieke stand van zaken, lijkt realisatie daarvan in 2024 onhaalbaar. Tot op heden zijn er ook geen concrete plannen om met een heldere, verplichtende meerjarenplanning duidelijk te maken wanneer die 2 procent wel wordt gehaald.

Nieuwe dreigingen

Behalve op de alarmerende constateringen uit het WRR-rapport wijst Defensie ook op nieuwe dreigingen, zoals de hackpogingen van Rusland aan het adres van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. En ook de voortdurende beïnvloeding van democratische verkiezingen.

Elke dag worden er cyberaanvallen op Nederlandse instellingen uitgevoerd. Onze open economie wordt bedreigd door de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. Er wordt massaal nepnieuws verspreid; welke effecten heeft dat op onze bevolking? En dan de huidige coronacrisis, waarin een beroep op de krijgsmacht wordt gedaan om de civiele autoriteiten, ziekenhuizen, verpleegtehuizen en voedselbanken te ondersteunen.

Minister Bijleveld en staatssecretaris Visser, beiden van Defensie, zijn tot de conclusie gekomen dat de krijgsmacht al lang niet meer in staat is om al haar taken, zoals die zijn gesteld in de Grondwet, adequaat uit te voeren. Defensie is zeker nog niet hersteld van de bezuinigingen van de afgelopen tientallen jaren, ondanks de verhoging in 2021 van 1,5 miljard euro van de defensiebegroting door het kabinet-Rutte III.

Geen luxe

Bijleveld en Visser zetten in hun defensievisie 2035, ”Vechten voor een veilige toekomst”, uiteen wat er aan financiële middelen nodig is om de krijgsmacht te herstellen en voor te bereiden op de toekomst.

De defensiebegroting moet 13 tot 17 miljard hoger worden dan de huidige 11 miljard euro. Dit is een enorme investering, maar het is hard nodig om alle huidige én toekomstige bedreigingen het hoofd te kunnen bieden. Veiligheid is geen luxe! Het is een harde voorwaarde voor welvaart en democratie. Het is een kerntaak van de overheid, die prioriteit verdient. Het nieuwe kabinet zal oog moeten hebben voor de geschetste dreigingen en problematiek en moeten investeren in de krijgsmacht.

En nu terug naar de vraag: is de zorg van deze burgers terecht? Daarop kan maar één antwoord gegeven worden: Ja!

De auteur is voorzitter van de Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel (VBM).