Het is 26 maart. Johan Remkes, waarnemend burgemeester van Den Haag, staat op het punt om een werkbespreking over de coronacrisis te openen. Maar eerst moet hem van het hart dat hij een bericht tegenkwam van „een van de leden van de raad” dat „heel sterk leek op een complottheorie.” Daarbij werd de schuld van de coronacrisis in de schoenen geschoven van Israël en de Joden. „Ik heb de behoefte om daar heel scherp afstand van te nemen. Stop daarmee en ik zeg erbij: de opmerkingen zijn ook onder de aandacht gebracht van het openbaar ministerie.”

Dan begint de bespreking. Een voor een geven de Haagse politici hun visie op de coronacrisis. Na ruim een uur vergaderen is Nur Icar aan de beurt. De fractievertegenwoordiger van de Islam Democraten (ID) prijst het optreden van het Haagse bestuur. Verder vraagt hij aandacht voor de meest kwetsbaren in de hofstad en informeert hij of er plannen zijn om wat tegen de eenzaamheid te doen die de coronacrisis met zich meebrengt.

Icar rondt af met een voor moslims urgente kwestie. Door corona zitten Marokko en Turkije potdicht. Overleden moslims die „correct begraven” willen worden, kunnen niet meer in hun land van herkomst terecht. Veel Hagenaars lopen hier tegen aan, weet Icar. Hij vraagt het college met spoed om islamitisch begraven in Den Haag mogelijk te maken.

Ook NIDA-raadslid Adeel Mahmood heeft waardering voor het Haagse bestuur. Maar terwijl Icar zijn prangendste punt tot het laatst bewaart, begint Mahmood er juist mee. Hij attendeert erop dat het stads­bestuur van Rotterdam kijkt of op de huidige begraafplaatsen eeuwigdurende grafrust kan worden afgekocht. Het raadslid verzoekt het college om die optie ook voor Den Haag te onderzoeken.

Verder vraagt Mahmood aandacht voor religieuze instellingen. De moslimpoliticus haalt een gesprek aan met een vertegenwoordiger van de sikhtempel. Net als moskeeën moet dit godshuis hoge huur afdragen, terwijl de inkomsten kelderen door het opdrogen van de bezoekersstroom.

En waar is Arnoud van Doorn, raadslid voor de Partij van de Eenheid (PvdE)? Hij ontbreekt in de Haagse raadszaal. Ook de PvdE-fractievertegenwoordigers Abdou Khoulani en Liesbeth Hofman –zij is tevens echtgenote van Van Doorn– zijn afwezig.

Ex-PVV’er

ID komt in maart 2006 met één raadszetel binnen in de Haagse gemeenteraad. Fractievoorzitter Abdou Khoulani wordt het gezicht van de islamitische gemeenschap in Den Haag. ID blijkt een blijvertje. Bij de verkiezingen van 2010 herhaalt de partij het kunstje en nog eens vier jaar later verdubbelt ID in zetelaantal. Op dit moment heeft de partij weer één zetel. Die wordt ingenomen door Tahsin Çetinkaya. Deze man is tevens voorzitter van de Turks Islamitisch Culturele Stichting, een organisatie die geassocieerd wordt met de Grijze Wolven. Dat is volgens de AIVD een ultranationalistische, extreemrechtse Turkse beweging. Çetinkaya krijgt bij de verkiezingen van 2018 als nummer twee meer stemmen dan fractievoorzitter Hasan Kücuk. Toen Kücuk in 2014 geïnstalleerd werd als raadslid, baarde hij opzien doordat hij de eed wilde afleggen met: „Zo waarlijk helpe mij Allah.” De toenmalige burgemeester Jozias van Aartsen floot hem terug.

Minder succesvol is de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen in november 2006. Slechts iets meer dan 4000 kiezers stemmen op de partij, bij lange na niet genoeg voor een zetel. In de jaren daarop laat ID de landelijke politiek voor wat ze is.

De vijftienjarige geschiedenis van ID is allesbehalve saai. Begin 2010 komen er interne strubbelingen naar buiten. Het bestuur vindt dat Khoulani te weinig bij vergaderingen is en onvoldoende kennis van zaken heeft en wil niet meer met hem als lijsttrekker de gemeenteraadsverkiezingen in. Daarop begint Khoulani een eigen fractie. Het partijbestuur reageert door hem uit de partij te zetten. Twee maanden later haalt Khoulani met zijn PvdE één zetel. Ook in 2014 en 2018 krijgt de partij genoeg stemmen voor een zetel. Frappant is dat Khoulani in 2013 gezelschap krijgt van Arnoud van Doorn. Eind 2014 neemt deze tot de islam bekeerde ex-PVV’er zelfs het stokje over van Khoulani. Sinds 2018 is Van Doorn het gekozen raadslid van de PvdE.

Het „door de islam geïnspireerde” NIDA heeft Rotterdamse wortels. In de raad in de Maasstad is NIDA sinds 2014 vertegenwoordigd en in 2018 doet de partij mee in Den Haag. Lijsttrekker Cemil Yilmaz verhuist er zelfs voor naar de hofstad. Maar na de verkiezingen blijkt dat nummer twee Adeel Mahmood hem heeft overvleugeld in stemmenaantal.

Tot begin 2018 is Mahmood fractievertegenwoordiger voor ID. Bij zijn overstap geeft hij aan geen wrok te kennen richting zijn oude partij. „Maar het is altijd mijn wens geweest om als partij in verbinding te staan met alle lagen in Den Haag en met name de jongeren. Helaas zag ik op dit punt onvoldoende ontwikkeling bij ID. Vandaar mijn moeilijke beslissing om de partij te verlaten.”

De drie moslimpartijen reageerden niet op vragen van het Reformatorisch Dagblad. Voor dit artikel werd gesproken met AD-verslaggever Lex de Jonge, Omroep Westverslaggever Maarten Brakema en het Haagse CU/SGP-raadslid Pieter Grinwis. De twee journalisten volgen al jaren het reilen en zeilen binnen de Haagse raad. Grinwis is al zeven jaar raadslid in de hofstad. Alle drie zijn ze het erover eens dat ID en NIDA elkaar inhoudelijk niet veel ontlopen. „Gewone partijen met een moslimachterban”, zegt De Jonge. „NIDA is wat hipper, meer eigentijds en heeft een landelijke blik.” Ook Brakema noemt het woord „hip” om NIDA te duiden. De partij trekt met name de jongere moslimkiezer. ID maakt zich vooral druk om „het concrete overleven” van de achterban, signaleert Grinwis. „Ze maakt bijvoorbeeld een groot punt van leefbaarheidsproblemen, zoals troep op straat in Transvaal. Ook mobiliseerde ID veel mensen om te demonstreren tegen de afsluiting van straten in de Schilderswijk.”

Sharia

De PvdE haalde de kiesdeler niet, maar kreeg voldoende stemmen voor de restzetel. Opvallend is dat de kleinste partij van de stad in de Schilderswijk de grootste werd, een feit waarop ze zich graag beroept. De twee journalisten en het raadslid zijn eensluidend in hun kritiek op deze partij en die is niet mals. „De PvdE is de ergste lokale partij van Nederland”, zegt Grinwis. „Van Doorn is een intrigant, een aanfluiting voor het ambt van raadslid. Op sociale media doet hij niet anders dan polariseren. Zijn optreden straalt negatief af op de islamitische gemeenschap én vooral op de Haagse raad.” Veel partijen vinden hem een „stoker”, weet Brakema. „Van Doorn is in de raad een eenling met weinig contacten. Niemand vertrouwt hem.” De man werd in het verleden veroordeeld voor drugshandel, wapenbezit en het lekken van geheime raadsstukken. Van Doorn is nog controversiëler dan Khoulani –de laatste kreeg celstraf voor zorgfraude–, zegt De Jonge. „Hij is opruiend en sommigen vinden hem zelfs gevaarlijk.”

Het optreden van Van Doorn in de raad staat in schril contrast met dat van zijn collega’s uit de andere twee islamitische fracties. Terwijl ID en NIDA hun uiterste best doen om iets te bereiken voor hun achterban, schittert Van Doorn meestal door afwezigheid. Vaak loopt hij even binnen om te zorgen dat hij geregistreerd staat. Maar in de tijd dat hij aanwezig is, zwijgt hij doorgaans. „Hij voert geen fluit uit, levert zelden een bijdrage aan raads- en commissievergaderingen”, zegt Grinwis. „Pas hadden we een week met drie raadsvergaderingen en waar zat meneer? In Ankara! Hij zat daar interessant te doen bij de partijtop van Erdogans AKP en intussen via Twitter af te geven op Nederland.”

Het beeld dat oprijst uit de sfeertekening aan het begin van dit artikel over de Haagse raadsvergadering in maart, lijkt typerend voor de drie partijen. Terwijl ID en NIDA hun bijdrage leveren en concreet aandacht vragen voor een urgent probleem in islamitische kring, trekt Van Doorn op Twitter stevig van leer. Die 26e maart is hij ziek, verdedigt hij zijn afwezigheid. Om tegelijk stevig in te hakken op waarnemend burgemeester Remkes. „Wie (…) is deze niet-democratisch gekozen baantjes-carrousel bestuurder om te denken dat hij een wél democratisch gekozen volksvertegenwoordiger kan „berispen”? De arrogantie van deze regenteske kliek kent geen grenzen.” Overigens liggen uitlatingen van de PvdE vaker onder vuur. Toen Van Doorn in 2018 ”Moge Allah swt de zionisten vernietigen” twitterde, deed het Centrum Informatie en Documentatie Israël aangifte. In 2014 schokte Khoulani de samenleving door terreurgroep IS te bejubelen. Wel betuigde hij daarover later spijt.

Op het willen invoeren van islamitische wetgeving, de sharia, zijn ID en NIDA niet te betrappen, zegt De Jonge. Volgens hem ligt dat voor de PvdE minder helder. Brakema wijst erop dat Van Doorn zich inlaat met „heel conservatieve imams en met moskeeën als de As-Soennahmoskee.” Er is geen partij die het zo opneemt voor salafisten als de PvdE, zegt ook Grinwis. Opvallend is dat fractievertegenwoordiger Liesbeth Hofman mannen ook buiten coronatijd geen handen geeft tijdens de spaarzame keren dat ze een commissie­vergadering bezoekt.

In de Haagse raad zit Grinwis naast ID-raadslid Tahsin Çetinkaya en heeft „goed contact” met hem. Mahmood (ID) is volgens Grinwis een vakman. Hij staat in de top qua aangenomen moties en amendementen. Het CU/SGP-raadslid zegt net zo vaak samen te werken met ID en NIDA als met andere partijen. Toen er gestemd moest worden over een initiatiefvoorstel van CU/SGP over een verbod op de verkoop en het gebruik van lachgas op straat in Den Haag, gaven de islamitische fracties ruimhartig steun, waarmee een meerderheid voor het voorstel zeker was.

Eén keer stonden in Den Haag de religieuze en de seculiere partijen tegenover elkaar. CU/SGP diende met het CDA een motie in om raamprostitutie te verhinderen. De hele raad stemde tegen, behalve genoemde partijen aangevuld met ID en NIDA. De PvdE ontbrak als enige partij bij de stemming. Grinwis: „Soms zijn er natuurlijk verschillen met de islamitische partijen. Maar op terreinen als prostitutie, alcohol, drugs en normen en waarden zijn onze standpunten praktisch hetzelfde, hoewel hun vertrekpunt anders is.”

Begin oktober sloeg in de Haagse coalitie de vlam in de pan omdat de VVD voor een PVV-motie stemde waarin gesteld werd dat woningnood met name komt door kansarme allochtonen en dat dat moet worden tegengegaan. Meteen daarna riepen Çetinkaya en Van Doorn ertoe op gezamenlijk een vuist te maken tegen deze „verrechtsing.” Dat deze partijen gaan samenwerken ziet Brakema wel voor zich, maar dat er uit de drie partijen een partij ontstaat, zie hij niet gebeuren. „Niet zolang Van Doorn en Khoulani de PvdE vertegenwoordigen.” Ook De Jonge denkt dat de andere twee partijen niet snel met de PvdE in zee willen. „Wel voelen ze de urgentie, want drie partijen met elk één zetel schiet niet op. Maar eerder dan dat er een partij ontstaat, komt er een federatief verband. Als er geen samenwerkingsverband komt, zie ik het gebeuren dat DENK bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 de partijen leegeet.”

Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 haalde DENK in Den Haag genoeg stemmen voor drie raadszetels. Evenveel zetels als ID, NIDA en PvdE nu samen hebben.

serie Moslimpolitici

Dit is deel 3 in een vijfdelige serie over politici met een islamitische achtergrond. Woensdag deel 4: portretten van islamitische raadsleden.