Het duurt lang voordat een kapje dat in de natuur terechtkomt, is afgebroken en zolang de lusjes heel zijn, kan een dier er in verstrikt raken. Dieren die in hun bewegingsvrijheid worden belemmerd, kunnen niet goed naar voedsel zoeken of zich in veiligheid brengen.

De Vogelbescherming krijgt regelmatig meldingen van vogels die rondvliegen met mondkapjes aan hun poten of vast zitten in de lussen ervan. De overlast is niet uitsluitend beperkt tot vogels, meldt de organisatie: dieren in het algemeen ondervinden hinder van de kapjes.

„Mondkapjes zijn wellicht de nieuwe trend als het gaat om zwerfafval, maar het is niet zo dat dit erger is dan al het andere afval dat rondslingert. Het komt er echter wel bovenop”, aldus de Vogelbescherming. Aantallen van de meldingen kan de organisatie niet geven, want die houdt ze niet bij.

De organisatie beschouwt de rommel die in de natuur terecht komt als „een groot probleem voor vogels en alle andere dieren die in het wild leven.”

Via nieuwsbrieven en voorlichting op de sociale media probeert de Vogelbescherming probeert mensen ervan bewust te maken dat ze hun afval moeten opruimen. Ook roept de organisatie hen op om hun rommel niet rond te laten slingeren.

Natuurmonumenten heeft nog niet veel mondkapjes aangetroffen op zijn terreinen en beschouwt, net als de Vogelbescherming, de mondkapjes vooralsnog als „een nieuw onderdeel van het aloude zwerfvuil-probleem.”

Nestelende meerkoeten

„We zien dat het drukker is en dat er daardoor meer zwerfvuil in de natuur terecht komt”, aldus woordvoerster Marjolein Koek. „We blijven bij onze terreinen en via sociale media communiceren we dat mensen hun troep met zich mee naar huis moeten nemen.”

Helaas is het probleem daarmee niet opgelost. „We blijven ondanks inzet van onszelf en vele vrijwilligers toch regelmatig blikjes, zakdoekjes, snoeppapiertjes, gebruikt wc-papier, chipszakjes en drankflessen tegenkomen”, aldus de woordvoerster van Natuurmonumenten.

Ook Staatsbosbeheer heeft nog niet veel meldingen gekregen van problemen met mondkapjes in de natuurgebieden. Wel houdt de organisatie de vinger aan de pols. Woordvoerster Joke Bijl oppert dat meerkoeten in stedelijke gebieden het komende voorjaar in de problemen kunnen komen omdat ze vaak allerlei kuststof afval gebruiken voor de bouw van hun nest; mondkapjes kunnen dan tot problemen leiden.

Stadsecoloog in Amsterdam, Geert Timmermans, deelt die zorgen, ook al hebben zich in de hoofdstad voor zover bekend tot op heden geen incidenten voorgedaan. Timmermans roept op de elastiekjes van de mondkapjes te verwijderen of op zijn minst door te knippen voordat gebruikte exemplaren worden weggegooid en wijst erop dat ze gemakkelijk uit afvalbakken vallen als meeuwen die doorspitten op zoek naar wat eetbaars.

De boswachters in Rotterdam hebben evenmin geen signalen gehad van dieren die in de problemen zijn gekomen, hoewel er wel overal kapjes rondslingeren. Of dat over een paar maanden tot problemen leidt bij nestelende meerkoeten, durven ze niet te voorspellen. De boswachters zijn er alert op en voeren controles uit.

Collectie

In zijn blog beschrijft dr. Erwin J. O. Kompanje, als senior taxidermist verbonden aan het Natuurhistorisch Museum Rotterdam, enkele gevallen uit het buitenland, van vogels die verstrikt raakten in de elastiekjes van mondkapjes. Een Magelhaenpinguïn die in de buurt van het Braziliaanse Sao Paulo dood op een strand werd aangetroffen, had zo’n kapje zelfs opgegeten.

Zelf trof Kompanje op 1 januari op de Maasvlakte een jonge zilvermeeuw aan die zich hoogstwaarschijnlijk had doodgevlogen tegen een auto. Aan een van de poten van het dier bungelde een mondkapje. Het elastiek daarvan had zich om een poot van het dier gewikkeld. Kompanje raapte het kadaver op en nam het mee. De zilvermeeuw wordt als ‘tijdsbeeld’ in de collectie van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam opgenomen en bewaard.