Natuurlijk kun je ervoor kiezen om je mondkapje lekker op te houden en stug door te lopen, maar als je denkt dat je op die manier er goedkoop vanaf komt, vergis je je. Er blijft een beetje schuldgevoel plakken. Een kleine onbetaalde rekening. De ander kan dat zelfs tegen je gebruiken. „Iedere keer als ik hem tegenkom, zeg ik goede morgen, maar denk maar niet dat hij ooit iets terugzegt!”

Vriendelijke, sociale mensen zien het probleem niet. Ze hebben hun zakken vol met softe taalsnoepjes en worden niet moe deze snoepjes over en weer te delen. Erger wordt het als zij met een talig kiezelsteentje worden beschoten. „Waarom groet jij mij eigenlijk nooit?”

Zo’n vraag valt als een steen op de maag. Wat moet je zeggen? Zwijgen? Meestal kiezen ze voor uitleggen en zich verontschuldigen. Maar of ze nu hun schouders ophalen, zwijgen, uitleggen, zich verontschuldigen, boos worden of zich verduidelijken, het maakt geen verschil. Per saldo houden ze een slecht gevoel over aan zo’n gesprek.

Terecht. Je wordt gemanipuleerd. De ander is helemaal niet geïnteresseerd in je antwoord. Het klinkt als een vraag, maar is een oordeel. Als de ander echt had willen weten of er iets aan de hand was, had hij wel gevraagd: „Is er iets tussen ons?” Met de vraag „Waarom groet je me eigenlijk nooit?” word je onmiddellijk in de verdediging gedrukt. Ongevraagd voor het gericht gedaagd, als een kind in het strafbankje gezet.

Wat moet je daarmee? Het punt is dat je reageert op de vraag. Alleen al door op de vraag te reageren, erken je dat de ander de positie heeft om je ter verantwoording te roepen. Het werkt beter om een stapje terug te doen, zodat de afgeschoten vraag vlak voor je op de grond valt. En daar kun je het dan over hebben: over die vraag. Je kunt meer informatie vragen, of informeren naar de bedoeling of emotie achter de vraag. Alles is goed, zolang je niet reageert op de vraag zelf.

Als je dit bedenkt zijn er veel effectieve reacties mogelijk: „Vertel”, „Ben je echt geïnteresseerd in mijn mening?”, „Waar maak je je zorgen over?”, „Voel je je door mij genegeerd?”

Een stemmetje in mij zegt dat het leven wat te zwaar wordt als je op ieder „gelukkig nieuwjaar” reageert met de vraag: „Wat maakt dat je dat zegt?” Het handigst is om gewoon te betalen en een gelukkig nieuwjaar terug te geven. Die twee weken overleef je wel. Neemt niet weg dat het een optie blijft om geen „gelukkig nieuwjaar” te zeggen, omdat je de ander niet voor het blok wilt zetten. Juist omdat je sociaal bent, zeg je het niet. Mooie stelling. Ik bedenk nu dat ik het daar nog eens met mijn vrouw over moet hebben.

De auteur is mediator, coach en ondernemer.